Özsermaye Kârlılığı Üzerine Bir Çalışma

Herkese selamlar. Özsermaye kârlılığı hakkında çok yazıp çiziyoruz. Zamanında yaptığım bir çalışmada da bunu iyice anlamaya ve anlatmaya çalışmıştım. Bence herkes portföyünüdeki bu oranı adı gibi ezbere bilmeli.

Neyse… Sonra Warren Buffett mektuplarında 1981 yılı aklıma geldi. Amerika’da enflasyonun %10’ların üzerinde olduğu ve tahvil faizlerinin de %14-15’lerde dolandığı zamanlar.

Hemen hemen ortam Türkiye’nin şu andaki durumu ile benzer yani. Hal böyleyken Warren Buffett 1981 mektubunda; enflasyonist ortamlarda özsermaye kârlılık oranı, temettü politikaları hakkında yorumlar yapıyor ve bir yatırımcı bu ortamda nasıl davranmalı, onu açıklıyordu. Tahvil faizi, enflasyon ve özsermaye kârlılık oranı yatırım kararlarımızı nasıl etkiler? Bunu tartışıyor.

Yazının devamını okuyacaklar mutlaka 1981 mektubunun “Hisse Katma-Değeri” başlığını okusunlar bu yazıya sonra geçsinler ki karışıklık olmasın.

Ben de buna göre önce Türkiye’deki enflasyon, tahvil faizi ve mevduat faizi durumuna bakacağım. Daha sonra da bazı şirketlerin beş yıllık ve yıllık özsermaye kârlılık oranlarını vereceğim. Bakalım neler çıkacak?

Hadi başlayalım.

Türkiye’de 2017 Enflasyonu

Biz TÜFE’ye bakalım ne de olsa tüketiciyiz. 2017 yılında TÜFE’deki artış %11,92 olmuş.

Amerika’da 1981 yılında %10-11 civarlarındaymış.

Türkiye’de Tahvil Faizi

Şu anki tahvil faizlerine bakalım. Şu an 10 yıllıklar %12,26 dolaylarında.

Amerika’da ise o zamanlar %14-15 civarlarındaymış.

Ülkemizde mevduata %14-15 verenler var sanıyorum. Böylece durumu biraz daha eşitlemiş olduk. [Diğer her şeyi sabit bıraktığımız zaman. Ceteris Paribus yani:)]

Warren Buffett 1981 Yılında Özetle Ne Diyor?

Ben kısaca özetleyeyim. Net tahvil getirisi hisselerin net özsermaye getirilerinden fazlaysa tahvil tercih edilmeli diyor ünlü yatırımcı. Değilse hisse senedi…

Eğer özsermaye kârlılık oranı enflasyonun altında bir hisse senedi ya da tahvilde sıkışıp kaldıysanız bundan elde edeceğiniz temettü veya faizi özsermaye kârlılık oranı yüksek ve uygun fiyatlı alternatiflere yönlendirmelisiniz.

Piyasada %15 faiz oranları varken %5 faizli tahvilde sıkıştıysanız nasıl ki yine gidip o %5 faizli tahvilden almak mantıksız olursa, düşük özsermaye getirisi olan şirketlerde sıkışıp kalanların elde ettikleri temettülerle yine aynı hisse senedini almaları o derece mantıksız bir hareket olur.

Bir paradoks olarak düşük özsermaye kârlılık oranları kârlarını dağıtamazlar çünkü verimsiz de olsa o pozisyonlarını korumak için onlara ihtiyaç duyarlar. Yani iyice verimsiz olabilirler.

Portföyün ve Temettü 25 Endeksinin Özsermaye Kârlılık Oranları Karşılaştırması

Şimdi de Amerika’da 1981 ve Türkiye’de 2018 durumlarının benzer olduğunu varsayarak diğer herşey sabitken portföyü ve Temettü 25 Endeksini özsermaye kârlılık oranlarına göre inceleyelim. Bakalım hangi şirketlerin Özsermaye kârlılık oranları enflasyonun ve tahvil-mevduat faizinin altında kalmış?

Enflasyonu %12,26 almıştık. Sarı boyalılar 5 yıllık ortalamaları veya son yıl özsermaye kârlılık oranları bunun altında kalanları gösteriyor.

Warren Buffett’ın anlattığı sisteme göre bunlar teorik olarak kârlarının hepsini hissedarlarına dağıtmalılar çünkü hepsini bünyede tuttuklarında enflasyondan daha az bir getiri elde ediyorlar. Fakat temettüden de %15 vergi kesilecek. Yani %100’ünü dağıtsa %85’i bana geçecek (Enflasyonu %15 arttırıp tekrar deneyebiliriz ya da özsermaye oranlarını %15 azaltıp tekrar yorumlayabiliriz aşağı yukarı).

Şimdi de mevduat faizine göre duruma bakalım. 

Sarılar bu sefer %15 mevduat faizinin altında kalan özsermaye kârlılık oranlarını gösteriyor. %15 vergi kesileceği için bu oranı%16,50’da yapabilirdik ama vergiyi katıp ortalığı karıştırmayalım. Mevduat faizinden de vergi var çünkü. Birbirini götürsün.

Portföyün Karşılaştırılması

Bu da portföyün karşılaştırılması oldu. Eğer uzun dönemli getiri özsermaye kârlılık oranı ile benzeşecekse o zaman uzun dönemli potansiyeller hakkında fikir edinebilirim.

Portföyü oluştururken ne Warren Buffett mektuplarını çevirmiştim ne de özsermaye kârlılık oranının ne olduğu biliyordum tam olarak:) Belli oluyor:) 2 şirketin 5 yıllık ortalama kârlılık oranı mevduat faizinden düşük kalmış. 5 şirketin de 2017 özsermaye kârlılık oranında aynı durum söz konusu.

Yalnız burada şirketin fiyatının uygun olması, anlaşılabilir bir iş olmasının,  işletme yöneticilerinin kalitesinin hiçbir yerde geçmediğini size belirtmeliyim. Alım kararı verirken Warren Buffett’ın üsttekiler gibi bazı önemli kuralları var. Tek bir veri tek başına yeterli değil.

Yani örnek olarak düşük özsermaye kârlılık oranı olan bir firma o kadar düşük fiyattan satılıyordur ki bir fırsat çıkmış olabilir. Ya da özsermaye kârlılık oranı çok yüksek olan bir firma o kadar yüksek fiyattan satılıyordur ki bu da mantıksız bir yatırım olabilir. Şirketin değeri ile ilgili hepsi ve sizin yatırım profilinizle.

Toparlarsam

Uzun zamandır portföyün Özsermaye Kârlılık oranını merak ediyordum. Buna bakarken size de göstermiş oldum durumu. Temettü 25 endeksini de ekledim. Ders alınacak çok şey var benim için. Daha üzerinde çalışmam ve bu bakış açısını geliştirmem lazım.

Verileri Google Finance’de Stock Screener bölümünden aldım. 

Warren Buffett enflasyonist ortamlarda özsermaye kârlılık oranının mutlaka enflasyon ve tahvil faizinden yüksek olması gerektiğini belirtiyor. Yoksa enflasyona ve alternatif yatırımlara karşı geride kalmış olur diyor yatırımınız.  Ayrıntılı bilgi için mutlaka 1981 mektubuna bakın.

Bir de unutmayın ki geçmiş bize bir ölçüde yol gösterse de para gelecekten kazanılır. Gelecekte özsermaye kârlılık artışı da olabildiğince takip ve tahmin edilmelidir.

Bir de çok yeni arkadaşımız var bu bloğu takip eden. Eskiler artık biliyor ama ben yine de tekrarlayayım. Bu blogda kendimi geliştirirken öğrendiklerimi sizlerle paylaşmaya çalışıyorum. Latte içmeyi bırakıp uzun vadeli yatırıma başlayalı bir buçuk sene olacak neredeyse ve sürekli yeni şeyler öğreniyorum. Fakat bazı öğrendiğim şeyler geçmişte öğrendiklerimi yalanlayabiliyor ya da değiştirebiliyor. Ben de ne yapayım, gerçekler değiştikçe fikrimi değiştiriyorum.

Her okuduğum kitap iki üç kitabın kapısını açıyor. Sürekli bir öğrenme ve unutma hali var. Uzun lafın kısası bu blogda yazılan bilgileri lütfen tamamen doğru olarak kabul etmeyin, yatırım tavsiyesi olarak almayın, araştırın, sorgulayın itiraz edin, geliştirin:) Ben de sizden bir şeyler öğreneyim dedikten sonra bitiriyorum.

Siz Warren Buffett’ın enflasyon, tahvil faizi ve özsermaye kârlılık oranı hakkındaki düşünceline katılıyor musunuz? Bunu yatırım yaparken kullanıyor muydunuz? İkisi arasındaki ilişki uzun dönemde sizce tutarlı mı? 

Saygılar.