Kategori: <span>Önyargılarımız</span>

Herkese selamlar.

Zaman zaman duygular üzerine yazıyorum. Konu o kadar önemli ki aslında ne kadar yazsam az gelir.

Umut, korku, heyecan ve kıskançlık duyguları, insan olarak bizim hem en güçlü hem de en zayıf yanlarımızı oluşturuyor.

Duyguları yönetmeye ya da duygularla baş etmeye çalışırken yaşadığımız en önemli problem, bu konuda farkındalık kazanmanın çok zor olması diye düşünüyorum.

İnsanın işleyiş mekanizması gereği içimize gizleniyorlar, normal hâle geliyorlar ve bizi biz yapıyorlar. Bu durumu tek başımıza da yaşamıyoruz. Tam tersine sürümüz ile birlikte deneyimliyoruz, hep birlikte umutlanıp hep birlikte korkuyoruz.

Bu da kaçınılmaz olarak işin içinden çıkılmaz bir hâl yaratıyor.

Şimdi istemeden de olsa başımızı belaya sokabilen dört duygu üzerine konuşalım.

Hadi başlayalım.

(Yazının sonunda Youtube seslendirmesine ulaşabilirsiniz)

Finansal Özgürlük Önyargılarımız

Herkese selamlar. Karar alma mekanizmamızı etkileyen “bilişsel önyargılar”ımızı incelemeye devam ediyorum. Bunlardan bir tanesi de “backfire effect” olarak da bilinen geri tepme etkisi.

Kısaca, yerleşik düşünce ve inançlarımızın aksine bir bilgi ile karşılaştığımızda, yerleşik fikrimizi sorgulamak yerine, ona daha fazla bağlanmamız anlamına geliyor.

Bu yazıda önyargıyı daha da ayrıntılı inceleyeceğiz ve yatırımcılığımıza olası etkilerini de sorgulayacağız.

Peki neden önyargıları inceliyorum? Çünkü önyargılarımız doğru ve tarafsız karar almamızı engelliyor. Doğru sonuçları almak ve başarılı olmak için ise duygusal değil analitik olmalıyız. Bunu da ancak önyargılarımızı yakından tanıyarak ve tuzaklarına düşmeyerek yapabiliriz. Yani savaşı kazanmak için düşmanlarımızı ve kendimizi tanımalıyız.

Kendinizi ve düşmanınızı tanıyorsanız yüz tane savaşın sonucundan kormanıza gerek yoktur. Eğer kendinizi bilir de düşmanı bilmezseniz kazandığınız her zaferin yanında bir de yenilgi alırsınız. Eğer ne kendinizi ne de düşmanınızı tanıyorsanız her savaşı kaybedersiniz.

Sun Tzu – Savaş Sanatı

Daha önce;

Şimdi de Geri Tepme Etkisine (Backfire Effect) göz atalım.

Hadi başlayalım.

Geri Tepme Etkisi Nedir?

Önyargılarımız

İnsanoğlunun yaptığı en iyi şey; her yeni bilgiyi, varmış olduğu mevcut sonucu değiştirmeyecek şekilde yorumlamasıdır.

Warren Buffett

Herkese selamlar.

Nasıl yatırım kararı alırız, hangi duygularımız ön plandadır? Neden herkes satarken satar, herkes alırken alırız. Neden pazarda ucuz fiyatlı domates almak için dört dönerken, hisse senetlerini pahalıya almaya bayılırız?

Yatırım kararlarımızı hangi önyargılar yönlendirir? Bu ve bunun gibi bir çok soru kafamı kurcalayıp duruyor. Bunlara bir nebze de olsa cevap bulabilmek için “önyargılarımız” isimli bir kategori açtım ve bilişsel önyargıları incelemeye başladım.

Bunlardan ilki; bir karar alırken eldeki ilk bilgiye çok fazla güvenildiğini ve bunun çıpa olarak kullanıldığını anlatan Çıpalama Önyargısıydı.

İnceleyeceğim ikinci bilişsel önyargı da “Onaylama Önyargısı” yani Confirmation Bias olacak.

Hadi zaman geçirmeden başlayalım.

Onaylama Önyargısı

Önyargılarımız

Herkese selamlar.

Bu aralar davranışsal finansa takmış durumdayım. Az zamanda önüme ne gelirse okumaya çalışıyorum. Şuanki ilgi alanım ise önyargılarımız.

Yatırım yaparken hepimizin farkettiği bir nokta var. Aslında iyi şirketleri belirlemek çok da zor değil. Zor olan on bin yıllık güdülerine hakim olarak onlara gerektiği kadar tutunabilmek. Zor mu? Çok zor.

İnsanın kendi ile savaşması gerekiyor. Ve bu savaş ne kadar bilinçli olarak yapılırsa istenen sonuçlara ulaşmak da o kadar kolay oluyor.

İçine girince farkettim ki meğer ne önyargılarım, ne arızalarım varmış da haberim yokmuş.

İlk inceleyeceğim ise Türkçe’ye “Çıpalama Önyargısı” olarak çevrilen “Anchoring Bias”.

Şimdi bu biricik önyargımızın tanımını verelim ve bizi nasıl etkiliyor ona bakalım.

vintage-3168021_1280
Çıpalama Önyargısı Nedir?

Hisse Senedi Yatırımı Önyargılarımız