Herkese selamlar.
Zor bir ayı daha geride bıraktık. Benim için her anlamda psikolojik sınırların zorlandığı bir zaman dilimi geride kaldı. Ay sonu yaptığım hesapta hafif artıda olmama rağmen sanki tonla para kaybetmiş gibi hissediyorum:) Sanırım yıl sonu ile birlikte yorgunluk da başladı.
2023 yılı başındaki düşüşü TUPRS’ta geçirmiştim. Hatta bedelsiz de verdiği için endeks düşerken portföy değer kazanmıştı. Fakat bu düşüşte elimdeki hisseler endeksten daha fazla zarar gördü. Beklediğim gibi olmadı yani. Bunda verdiğim bir dizi yanlış karar da etkili oldu. Boğa piyasası sonrası gerçek dünyaya hoş geldik.
Endeksin kısa vadede (yarın, bir ay sonra, 1 yıl sonra) ne kadar düşeceğini ya da yükseleceğini bilemesem de, bulunduğumuz durumda artık çok da pahalı olmadığımızı düşünüyorum (kuyruk riskleri hariç).
Bu sebeple portföyün büyük bir kısmı hisse senetlerinde olmaya devam edecek.
Hadi başlayalım.
Kısaca İngiltere Gözlemlerim
Geçen ayın bir haftasında İngiltere’deydim. Bir günü Londra’da, 6 günü Cambridge’de geçti. Hava buradan biraz daha soğuktu ama değişiklik iyi geldi. Yolculuklarda giderken nasıl geçecek bu zaman diyorum, dönüşte de dönmek istemiyorum.
Biraz da gözlem yapma imkanım oldu. İlk gözüme çarpan cafelerde fiyatların İstanbul ile birbirine benzer olmasıydı. İki kişi 2 kahve 2 tatlıya gittiğimiz çeşitli kafelerde 9£-18£ arası ücret ödedik. Burada da sanırım 350-400 TL civarı bir şey ödüyoruz.
Yemekleri genellikle geçiştirdik. Sandviçler iki kişi için 8-10£ arasındaydı. Ana yemek olarak da Londra’da Vapiano’ya iki porsiyon makarnaya 18£ ödedik.
Demem o ki, fiyatlar İstanbul’dan çok da farklı değil.
Elektronik ürünlerde ise %10’dan başlayıp %50’lere giden bir görece ucuzluk var İngiltere’de. Belki de kara Cuma’ya denk geldik, ondan da olabilir. Ama hangi ürüne baksam TL’ye çevirdiğimde oradakiler daha ucuzdu.
Çok da fazla uzatmayayım, zaten bir yazı yazacağım ama enflasyon belasından mutlaka kurtulmamız lazım. Ülkede fiyatlama algısının altını oyup bütün düzenimizi bozuyor.
Kasım 2023 Sonunda Aklımda Kalan Gelişmeler
TCMB faizleri 5 puan daha arttırarak politika faizini %40’a çıkardı. Eğer planları tutarsa belki bir tur daha arttırarak beklemeye geçeceğini belirtti. Amaçları 2024’teki hedef enflasyonun üzerinde bir faiz vererek beklentileri kontrol edebilmek.
Eğer bunu başarırlarsa bence 2024 ortasından itibaren ufak ufak faiz düşüşleri görmeye başlarız. Tabii 2024 enflasyonu ile de bağlantılı olarak. Faizlerde düşüş haberi bile olumlu etki edecektir.
Kısa vadede faiz borsanın ciddi bir alternatifi haline geldi. Reel getiride ne olur bilemem ama enflasyondan arındırılmamış getiride böyle bir durum var.
Faizin F/K’sı 2, borsa düşmek zorunda gibi yorumları çok görmeye başladım. Evet güncel durumda böyle ve hisse senedi piyasasında bunun etkilerini görüyoruz.
Fakat bu faizler ve sıkılaştırma ömür boyu sürmeyecek, süremez zaten. Yüksek mevduat faizini ne kadar alacağınız önemli. Eğer enflasyonun ve faizlerin düşeceğini düşünüyorsanız ve aksi durumda oluşacak riski göze alarak 10 sene paranızı bağlayabilirseniz tabii ki (şartlarınız gerçekleşirse) çok para kazanırsınız.
Fakat para piyasası ve vadesi en fazla 2-6-12 ay olan mevduatlarda bu hesabı yapmak mantıksız oluyor çünkü arada vade uyumsuzluğu var.
Tabii ben şimdi para piyasası fonlarında ve mevduatta bekleyeyim, sonra borda düşünce borsaya gireyim de diyebilirsiniz ama bunu da herkes yapamayacak çünkü hepimizin aynı şeyi düşündüğü yerde satıcılar ve alıcılar azaldığında hacim aşırı düşer ve ilk alanlar hisseleri hacimsiz şekilde yukarı sürerler. Bu da planladığınız şeyi yapamama riskini doğurur.
Çok fazla olumluluk önyargısına da düşmeyelim. Tabii bu yüksek faiz hiç baskı oluşturmaz demek de mantıksız.
Hem borçla, kaldıraçla yatırım yapanların önü tıkanıyor, hem de borsaya gelecek paranın bir kısmı faize gidiyor. Bu talebi azaltıyor. Yabancı da olmayınca, biz çalıp biz oynuyoruz. İki üç aydır yaşadığımız durumdan da anlaşılıyor.
Ek olarak ekonomiyi durgunluğa sokmadan enflasyonu düşürmeyi başaramazlarsa çoğu şirketin büyümesi ve kârlılığı etkilenir. Bu da borsayı etkiler.
LTB Hisse Senedi Varlığı
Bu aralar işlem yaptığım hisse senedi portföyü üzerinde kara bulutlar dolaşıyor. AKBNK ve THYAO’yu sattığıma pişman oldum. Erken davranmışım. THYAO özelinde yurtdışı havayolu hisselerinde Cuma günü büyük artışlar vardı. Bunun devamı gelirse tekrar pozisyon açabilirim.
Öte yandan, 157 civarlarında sattığım TUPRS’leri marjlar yukarı döndüğünde ve bilançosu iyi geldiğinde 135 civarından tekrar geri almam gerekiyordu fakat yapamadım. Neden yapamadığım üzerine çok fazla düşünmem ve bu hatayı tekrarlamamam için önlemler almam gerekecek.
Neyse, daha uzun süreler buradayız:)
Şimdi gelelim fasulyenin faydalarına.
ALARK’ta bence her şey yolunda fakat yüklü ortak satışları ve üzerine 4.2 milyon lot daha hisse senedinin satılmaya hazır hale getirilmesi ile hissenin üzerinde baskı oluştu. Şirket ciddi para kazanmaya ve bu paraları da yatırıma yönlendirmeye devam ediyor. F/K’sı düşük. 12 ay ileri F/K’sı çok daha düşük yani seneye çok büyük olasılıkla kârını daha da arttıracak. Analistler tarafından ise kârının büyük çoğunluğu bankalardan gelen holdinglerle aynı kefeye konuyor ve bu F/K’lar haklı çıkarılmaya çalışılıyor. Konu uzar gider. Bekleyip göreceğiz. Uzun vadede şirketin kârlılığı ve hisse performansı arasında olumlu bir ilişki vardır.
Bu arada özellikle tarım, havacılık ve depolama yatırımlarından sonra artır şirketin çok daha yüksek bir fiyat kazanç oranı ile fiyatlanması gerektiğini düşünüyordum. Yani yeni normalin 3-4 F/K değil de 7-8 ve üstü F/K’lar ile fiyatlanmasını bekliyordum. Fakat şimdilik bu beklentim gerçekleşmedi.
SAYAS’ı ilk kez ciddi olarak portföye aldım. Rüzgar enerjisi üretiminde yeni yatırımın 2024 ilk çeyrek sonunda biteceği söylendi. Şirket bu yatırımla ilgili teşviklerini de aldı. Avrupa ve Türkiye’ye ne kadar üretim yapacağı, kendini ne kadar büyütmek isteyeceği, kazanacağımız para ile yakından ilişkili olacak. Tabii fiyatı çok oynak ve aşağı da yukarı da büyük risk barındırıyor. Ama kazanç/kayıp olasılık ve oranlarına baktığımda alınabilir bir risk olarak gördüğüm için portföye %20 ile ekledim. Özellikle ATEŞ Wind iştiraki planlandığı gibi büyütülürse bu borsaya da yansıyacaktır.
TRGYO ve OZKGY zaten gayrimenkul şirketleri. Beklediğim hareketi bu sene yapmadılar. Faiz artışından dolayı olduğunu düşünüyoruma ama daha zamanımız var. Yıl sonu değerlemelerini beklemeye devam ediyorum. Ana planım portföyün bu kısmı için GYO’lardan sigortalara geçiş yapmak, bakalım işler istediğim gibi gidecek mi?
Bunun yanında diğer portföylerde ek olarak TRGYO ve RYGYO var. Onların bulunma sebeplerini de aşağı yazdım.
Portföye bakıyorum, TL olarak çok değer kaybetmemiş ama ben baya yıpranmışım. Bu işin psikolojik yönetiminde kendimi düzeltmem gereken bir iş var. İnsanın kendi ile uğraşı hiç bitmiyor.
Kasım 2023 Sonunda Finansal Özgürlük Portföyü
Hiç satmayacağım ve ufak ufak biriktireceğim hisse senetleri arasına ALARK’ı da ekledim. Evet bunu yaptım:) Böylece hisse sayısını 10’a çıkarmış oldum. Daha da beğendiklerim var. Uygun fiyata gelirlerse ufak ufak ekleme yapmaya başlarım. Ayrıca AR-GE’sini çok beğendiğim enerji bağlantı ürünleri üreten şirketler de var (ASTOR ve Euro Power gibi). Onları da eklemek istiyorum fakat uygun zamanı bekliyorum.
Bu ayın sonunda yeni eklemeler ve temettü artışları ile birlikte önümüzdeki 12 ayda alacağım temettü miktarı 3.344 TL’ye ulaşmış durumda.
Bir kişinin 1 günlük özgürlük miktarının 700 TL olduğunu hesaplarsam bu portföy ile yaklaşık 4 günümü özgürleştirmiş oluyorum.
Yıl sonu 2023 yılında ne kadar harcadığım ile ilgili bir yazı da yazacağım. Orada bu tutar biraz anlamsız kalıyor. Tekrar bakarız.
Öte yandan son Eurobondların satışından da yaklaşık 190.000 TL’lik bir kaynak geçmişti elime. Onu da önce para piyasası fonunda tutuyordum. Sonra 6.000 TRGYO yaptım. O da duruyor bakalım şimdilik.
Halka Arzlar
Yatırım yapmaya başladığım 2017 yılında halka arzlar yoktu ve aslında portföyü büyütme konusunda önemli bir kaynaktan yoksunduk. Şimdi bunlar arttı ve daha fazla insan ufak paralarını arttırma olanağına kavuştu. Bu da özellikle yeni başlayanlar ve portföyü büyükmek isteyenler açısından çok önemli bir avantaj.
Halka arzlarda kendi kendime şöyle bir taktik geliştirdim: Her halka arz için 1.000 TL ayrı bir yatırım hesabına para atıyorum. O hesaptaki para ile de bütün yıl boyunca RYGYO hissesi aldım. Böylece ufak ufak eklemelerle 6.551 tane RYGYO hissesi biriktirmiş oldum. Yıl sonuna kadar devam ederim.
Sonrasına karar vermedim. Ya RYGYO’dan devam ederim ya da başka hisseye geçerim. Geçen sene sonu 15 TL’leri aşıp yıl içerisinde tekrar 9 TL’lere kadar düşmüştü. Oradan buralara kadar geldi. Şimdilik kararsızım.
Fakat halka arzdan kazandığım kaynakları ayrı bir yerde biriktirmek oluşan kaynağın arada kaynamamasına sebep oldu. Bakalım bu parayı MBA yapmakta kullanmak istiyorum. Ne kadar süreceğini göreceğiz.
Toparlarsam
Doğru düzgün para kazanamadığımız bir ayı daha geride bıraktık. Neyse en azından çok da kaybetmedik.
Sizden bir ricam olacak. Alarko hakkında kaçırdığımız bir şey mi var? Yoksa olay sadece hisse arzının fazlalığı mı? Sizin görüşlerinizi merak ediyorum.
Bu arada sizin için bu ay nasıl geçti? Ekleme yapabildiniz mi? Değişiklik yapabildiniz mi?
Biraz da sizden dinleyelim. Saygılar.
Alarkodaki mesele hisse satışı değil. Hisseyi satsa bitse sorun olmazdı çok fazl..Hisse düşer ve çıkardı.. Ama bunu domoklesin kılıcı gibi yatırımcının başında tutuyor. Bu güven kaybına neden oluyor.. Bu nedenler onu satıp frotoya geçtim.
Merhabalar Turgut Hocam,
Gerçekten de hisse satışı konusunda iletişim sıkıntısı yaşanıyor. Yoksa bence faaliyetlerde biri sıkıntı yok.
Saygılar.
Merhabalar,
Alark ile ilgili dava dediğiniz gibi ortak pay satışından geliyor ancak aslında hisseleri likidite eden kişi ile alark arasında olmazsa olmaz bir bağ yok, miras hakkıdır alır satar diyeyim siz anlayın. Bu konuda böyle bir görüşüm var.
Alark’ın tarım kısmı bence harika(orda da bazı büyük genel müdürlüklerden personel istihdamı var, toprak alışı var, ancak katma değer nerden gelecek yoksa brüt satışı mı katlayacaklar anlamadım), ancak uçak donanım kısmı için birşey diyemiyorum, çünkü ne yapılacağının yol haritası yok. İşe alımlar var, şirket var, ama ne yapılıp para kazanılacak, cevabı bulamadım, bulursanız mail’ime bir tık atarsanız çok mutlu olurum.
Bir diğer hikaye, aslında alark enerjiden hala devam ediyor. Ayrıca bazı factset raporlarına göre gerçekten hisse devasa ortak satışı yemiş, ve -disclaimer- aynı şahıs baya bi tutar satmış, alarko da elle tutulur bir açıklama yapmıyor. Yani biri çıksa mudi’nin kumar borcu vardı kapadı rahatladı dese mudi’den çok biz alark yatırımcısı rahatlayacak.
Velhasıl, galiba döviz devalüasyonu bekleniyor sayın hocam, her hissede olduğu gibi.
Ben size başka bir konuyu açacağım, sayas: siemens’in türbünlerinde baya bir sorun olduğu ve rüzgar yatırımının aslında güneş’e göre (veya fosillere göre wti>120$ olmadıkça) fazla bir avantajı yok gibi raporlar görüyorum, tabi ki non-türki dillerde. Kısacası, sayas çin’e ürün satıyor ve satabiliyor iyi de, çin bu alanda para görmediği için güneş paneline yaptığı invazyonu bu alana yapmamış gibi okudum ben bunu, -disclaimer- bu sebeple de bu kadar şişkin fiyatlarda petrol de düşükken almak doğru gelmedi. Naçizane kendi tutumumdur.
Büyük ve derinden saygılarımla, takipçiniz Utku
Merhaba Utku Bey,
Aslında Sayas’ı ekleme sebebim, Çin olayı değil de Avrupa’da bu üretimin artmak zorunda olması, Çin’e bağımlı olmak istememeleri ve bizim de büyüyecek alanımız olduğunu düşünmem.
Kendi gelecek planımda risk getiri oranını beğendiğim için, fabrika da yapılıyorken ve kapasite de %200 artacakken pozisyon almak istedim.
Hekts’ta da zamanında aynı şekilde pozisyon almıştım. Tabii orada HEKTS’ın arkasında OYAK gibi bir dev vardı. Burada yok ve bu yüzden de daha dikkatli olmak lazım. Yakından izlemeye devam edeceğiz. Bakalım neler olacak.
Alarko’da ise ortak satışından başka şimdilik bir durum göremiyorum. Bakalım neler olacak, hep birlikte göreceğiz.
Katkılarınız için çok teşekkür ederim.
Saygılar.
Alarko net faaliyet kâri dolar bazlı stabil. Belki fiyatlamada bu göz önündedir.
Selamlar Dinçer Bey,
Evet dolar bazlı aşırı yüksek bir artış yok ama 3,4 f/k’yı hak etmiyor yine de.
Bekleyip göreceğiz bakalım.
Saygılar.
Ortakların tekrar tekrar hisse satışı baskı yapıyor bilindiği gibi ancak tekkeyi bekleyen çorbayı içer. Önemli olan firmanın bilanço performansı aslında. Piyasa bir süre sonra olayı unutur. Ardyz örneği ortada. Ancak sabır gerektirecek bir süre
Merhaba Halil Bey,
Ben de öyle düşünüyorum. Son yıllardaki olaylardan adrenalin bağımlısı olduk ve beklemeyi unuttuk galiba.
Biraz yavaşlamakta fayda var.
Saygılar.
Merhaba Alarko nispeten eski büyük uçaklardan kısmi gövde değişiklikleri ile kargo uçağı yapacakmış, diğer konuda sanırım yüzde 45 e kadar halka açıklığı üst yöneticilerinden biri olmalı diye önermiş tabi bu kendi söylemi. Kadirhan Öztürkte dinlemiştim. Yazılarınız için teşekkürler 🙏🙏
Merhabalar,
CEO’yu çok beğeniyorum. Warren Buffett’ın Berkshire Hathaway’de yaptıklarını hatırlatıyor bana. Bakalım neler olacak hep birlikte göreceğiz.
Saygılar.
Merhabalar,
Kaçırmış da olabilirim portföyünüzun %kaci hisse senedinden oluşuyor?
Merhabalar,
Şu an son durumda %90 civarında.
Kredi yok. %10 civarı da para piyasası fonu var.
Saygılar.
Merhabalar Yiğit Bey,
Kendi adıma şirketlerin güzel bilançolar açıkladığı ve kârlarını attırdığı dönemde fiyatların bu kadar ucuz olması fırsat gibi geliyor. Diğer yandan altın güzel kar getirmiş ve sürekli dolar, euro ve altının artacağı dedikodusu yayıldığı için bence insanlar buralara yönelim gösteriyorlar. Herkes sürekli kazanmak ve enflasyona ezilmemek için alternatifler arıyor ve bu da borsamızı fiyatlama konusunda olumsuz etkiliyor. Sizin de bahsettiğiniz gibi sabırlı olmayı bazen unutuyoruz bu zamanlarda. Halka arzların tadını aldık bir kere, normal hisselerin böyle gitmediğini görünce yeni gelen 8 milyon yatırımcı da altenatiflere yöneliyor. Geçtiğimiz 2-3 aydır psikolojik olarak aslında zorlandığımız bir dönemden geçiyoruz ama tabloya uzaklaşıp baktığımızda durumun kötü olduğu kanısında değilim. Durağan durum yaşıyoruz ve bu da kafalarımızı karıştıryor ve kendimisi hata mı yapıyorum döngüsüne sokuyor. Aslında verdiğimiz kararlardan eminiz ve kendimizce doğru olduğunu da biliyoruz fakat piyasadan tepki gelmeyince kendimizi sorguluyoruz. Önceki yazılarınızda bahsettiğiniz gibi hareketsizlik bazen en güzel hareketi sağlıyor.
Kolaylıklar
Merhaba Mehmet Bey,
Howard Marks’ın çok sevdiğim bir sözü var: “iyi zamanlarda ders alınmaz, ancak kötü zamanlarda alınır” gibi bir şey söyler.
Bu yüzden bu zamanları ders alarak kullanmak bizim açımızdan çok yararlı olacak.
Son yıllarda çok güzel getiriler elde ettik. Her zaman bunu yakalamamamız normal:)
Bol kazançlar dilerim.
Saygılar.
Merhabalar,
Tuğçelik’teki patron faktörü sizi de tedirgin etmiyor mu?
Merhabalar,
Risk getiri hesabı yaptığımda portföyün küçük bir oranı ile yeni fabrika yatırımına ve kapasite artışına oynamanın mantıklı olduğunu düşünüp pozisyon aldım.
Diğer bütün faktörlerin fiyatın içinde olduğunu düşünüyorum.
Saygılar.
Sayın lattedenborsaya severek takip ediyorum ve çok takdir ediyorum sizi bu bir eleştiri değildir tamamen cevabınızı merak ediyorum uzun vadeli yatırım temettü emekliliği çok meşakkatli ve bazı şeylerden fedakarlıkla oluyor ve fakat bu mücadele sabır Allah korusun beklenen büyük istanbul depremiyle tamamen anlamsız kalacak bu konuda nasıl motive oluyorsunuz.
merhaba değerli arkadaşım. ilk konularında 10 yıllık bir projeksiyon içinde finansal olarak özgür olmayı hedeflediğini belirtiştiniz.şunu sormak istiyorum portföyünüze baktığımda ki sanırım 3-4 yıl filan oldu siz başlayalı henüz yeteri kadar temettü alamadığınızı gördüm.ben de yanlış anlamış olabilirim, benim gibi temettü emekliliğine başlayacak kişiler için bilgi verirseniz sevinirim.teşekkür ederim.
Merhaba Aydın Bey,
2017’nin başında temettü odaklı olarak yatırıma başladım. Temettü hisseleri biriktirerek maaşım kadar bir tutarı temettü olarak alınca kendimi finansal özgür olarak ilan etme planım vardı.
Bu sürenin 6. senesinde başta koyduğum hedefe ulaştım. Yani 6. sene içerisinde istersem işi bırakabilirdim.
Fakat bu süre içerisinde hedeflerim, masraflarım ve yapmak istediklerim değişti. Bu yüzden de Finansal Özgürlüğümü kazanmış olsam da erken emekli olmadım.
Portföydeki temettü miktarına gelirsek, şu an üç tane portföyüm var. Bunlardan en büyüğü kısa-osta ve uzun vadeli işlem portföyüm. Diğeri temettü portföyüm ve son olarak da halka arzlardaki yaratılan artı parayı değerlendirdiğim diğer bir portföy.
Sizin gördüğünüz rakam hiç satmamak üzere aldığım hisselerden oluşan temettü portföyü ve portföyün küçük bir kısmını oluşturuyor. İşlem portföyünde ise rakam paylaşmıyorum.
Kısıtlı sermaye ile servet yaratımının “bence” en kesin yolu hisse senedi yatırımı yapmaktır. Zaman ayırabiliyorsanız kendiniz, ayıramıyorsanız fonlar aracılığıyla şirketlerin büyümesinden yararlanabilirsiniz.
Benim 10 sene hedef koymam ve bunu 6. senede yapabilmem koca bir örneklem havuzunda sadece tek bir örnektir. Kimi 3 yılda, kimi 10 yılda kimi de 20 senede yapabilir.
Özellikle temettü yatırımı yapıldığında unutulmaması gereken, para harcamayıp hisse almayı tercih ettiğiniz her bir seferde bir sonraki seneki gelirinizi alacağınız temettü kadar artımış olursunuz. Yani temettü tutarı kadar zenginleşirsiniz. Bu tutarlar bileşik getiri ile aklımızın alamayacağı bir hale gelir.
Blogda bununla ilgili çok yazı var. Onun için sizi sıkmak istemem. Bir sorunuz olursa yazın daha ayrıntılı anlatırım.
Saygılar.
Dostum selam, portföyün şuan aynı şekilde duruyorsa sen kapanışa göre overall biraz daha azalmış. Hepimiz aynı durumdayız bu sıkıntılı dönemi yeni yılda geride bırakırız umarım. Benim bu süreçte tek tesellim düşen cds lerle birlikte elimdeki Eurobondların % 15-20 değer kazanması ve kuponları harcamayıp tekrar eurobond almam oldu. Alarko konusuna gelince de bu kağıt çok göz önünde olan bi kağıt değildi ve bizim bunu tanımamız yaşar bey sayesinde oldu. Bu kağıt 2000 li yıllarda 1 lira iken 2019 yılında yani tam 19 senede fiyatı 1,80 lere ancak gelmiş. Kulağa şaka gibi geliyor. Bu süre zarfında tüfe indeksi 18 den 426 ya gelmiş (426-18/18=22 kat artış) 2019 dan sonra ise kağıt yükselişe geçerek neredeyse 100 kat artmış. Bu açıdan düşününce patronların elindeki sıfır maliyetli kağıtları satma gerekçelerini anlayabiliyorum. Umarım hep birlikte finansal özgürlüğümüzü bi an önce kazanırız.
Selamlar Ahmet Bey,
Maalesef kötü bir üç ay oldu. Bekliyoruz bakalım neler olacak.
CDS düşüşü ülkemiz için iyi oldu. Haksız bir yüksek CDS sorunu vardı. Tabii ilk tercihimiz yüksek tasarruf oranı olan bir Türkiye.
Alarko konusuna bir şey demiyorum. Papağan gibi aynı şeyi tekrarlayacağım, herkes kızacak:)
İyi seneler, bol kazançlar dilerim.