Warren Buffett’ın Hissedarlarına Yazdığı Mektuplar Serisi: 2001

Herkese selamlar! Uzun bir aradan sonra bir mektubu daha çevirdim. Ünlü yatırımcı Warren Buffett, 2001 yılında büyük bir darbe aldı ve tarihinde ilk kez net varlığında azalma oldu.

Şirketin büyük satın alması General Re, 11 Eylül saldırılarında çok büyük zarara uğradı ve büyük sigorta ödemeleri yapmak zorunda kaldı. Warren Buffett tabii ki buna köpürdü çünkü bu onun için karşılığı olmadan alınan bir riskti. Çünkü ünlü yatırımcı sadece parası ödeniyorsa riski alıyor.

Warren Buffett’ın yıllar 40-50 yıl boyunca ilk kez zarar ettiği seneyi değerlendirmesini içeriyor mektup.

Hadi başlayalım.

Berkshire’s Şirket Performansı ve S&P 500 Karşılaştırması

…

BERKSHIRE HATHAWAY INC.

Berkshire Hathaway Inc. Hissedarlarına:

2001 yılında Berkshire’ın net zararı 3,77 milyar dolar oldu ve hisse başı defter değeri hem A tipi hem de B tipi için %6,2 azaldı. Başkanlığı devraldığımız 37 yıldan bu yana hisse başı defter değerimiz %22,6 artarak 19 dolardan 37.920 dolara çıktı.

Hisse başı gerçek değer 37 yıl boyunca defter değerinden daha çok büyüdü ve 2001 yılında muhtemelen daha az azaldı.

…

İki yıl önce 1999 raporunda, tarihimizdeki en kötü karşılaştırmalı ve kesin performansımızı yaşamıştık. Bu karşılaştırmalı sonuçların, bizi asıl endişelendiren şey olduğunu belirtmiştim ve bu 5 Mayıs 1956 yılından bu yana oluşturduğum bir bakış açısıydı. 1956 yılında sınırlı ortaklığı kurduğumda yedi ortakla toplantı yaptım ve onlara “Temel Kurallar” isimli kitapçığı verdim. Kitapçıkta şu yazıyordu: “Yaptığımız iyi veya kötü işler genel varlık performansı ile ölçülmelidir.” İlk başta Dow Jones Sanayi Endeksini kullanıyorduk fakat sonra daha çok kullanılan S&P 500 Endeksine geçtik. 1965 yılından itibaren karşılaştırmalı performansım ilk sayfada bulunuyor; geçen sene Berkshire’ın karşılaştırmalı avantajı %5,7 oldu.

Bazı insanlar karşılaştırmalı rakamlara odaklanmamıza karşı çıkıyor ve “karşılaştırmalı performansı yiyemezsin” diyorlar. Fakat beklediğiniz gibi, Berkshire Başkan Yardımcısı Charlie Munger ve ben, S&P 500’ü uzun dönemde yenmenin ve küçük avantajlar elde etmenin uzun dönemde ödüllendirici olması gerektiğini biliyoruz. Rakamlar ne kadar dalgalı olursa olsun, sezon satışları yapan See’s şirketinden (yazın para kaybeder) para kazanabileceğiniz gibi, ortalamaları geçen yatırımlardan da kendinize ziyafet çekebilirsiniz.

Şirketimizin geçen yılki performansı tatmin edici olsa bile, kendi performansım için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Berkshire’ın hisse senedi portföyünü ben yönetiyorum ve benim sonuçlarım son birkaç yıldır zayıf. Daha da önemlisi, tehlikenin sonuçlarını bilmeme rağmen General Re’nin koruyucu olmadan işlem yapmasına izin verdim ve bu hata bizi 11 Eylül’de yakaladı. Size bu hatadan ve düzeltmek için ne yaptığımızdan daha sonra bahsedeceğim.

1956 yılı temel kurallarım hala geçerli: “Ortaklara sonuçları söz veremem.” Fakat sizin sonuçlarınız ile bizimkilerin aynı olacağının sözünü verebilirim. Bizim sonuçlarımızı sizinkilerden daha iyi yapacak nakit tazminat, hisse opsiyonu gibi şeyler almayacağız.

Ek olarak, net varlığımın %99’unu Berkshire’da tutmaya devam edeceğim. Karım ve ben hiç hisse satmadık ve satmayı da düşünmüyoruz. Charlie ve ben geçen sene çok yaygın olan CEO’ların, kurucular ve hissedarlar büyük zarar yaşarken alışılmadık şekilde varlıklı olarak çekip gitmesinden tiksiniyoruz. Doğrusu, bu kişiler yatırımcıların hisseleri almasını teşvik ederken kendileri bazen gizleyerek hisselerini satıyorlardı. Kendi utançlarına bu işletme liderleri, hissedarları ortak olarak değil de kurban olarak görüyorlardı.

Enron, hissedarların sömürülmesinin sembolü haline gelse de, şirketler Amerikasında berbat ilişkiler konusunda bir kıtlık yok. Duyduğum bir hikaye yöneticilerin hisse sahiplerine karşı çok yaygın olan davranışını gösteriyor. Çok güzel bir kadın, CEO’nun yanına yavaş yavaş yanaşarak parlak dudakları ile mırıldanır, “İstediğin her şeyi ama her şeyi yaparım. Sadece bana ne istediğini söyle.” CEO hiç zaman kaybetmeden cevap vermiş, “Opsiyonlarımı yeniden fiyatla.”

Berkshire hakkında son bir düşünce: Gelecekte, geçmiş performansımızı tekrar edemeyeceğiz. Kesin olmak adına, Charlie ve ben ortalamanın üstünde performans göstermeye çalışacağız ve altı bizi tatmin etmeyecek. Fakat iki şey Berkshire’da eskisinden farklı: Varlıkları, geçmişte şimdi olduğundan çok daha ucuza alabiliyorduk; daha da önemlisi, şimdi olduğundan çok daha az para ile işlem yapıyorduk. Birkaç yıl önce, 10 milyon dolarlık güzel bir fikir bizim için harikalar yaratırdı (1973’de The Washington Post’ta ve 1976’da GEICO’da yaptıklarımıza bakın. Şimdi, böyle on tane fikir bulsak ve hepsinin değerini 3 ile çarpsak Berkshire’ın net değerini sadece yüzde birinin 1/4’ü kadar arttırır. Kayda değer getiri elde etmek için “fillere” ihtiyacımız var ve onları bulmak çok zor.

…

2001 Satın Almaları

…(Çatı ekipmanları üreticisi Mitech, treyler üreticisi XTRA, resim çerçevesi üreticisi Larson-Juhl, iç giyim firması Fruit of the Loom satın almaları tamamlandı.)

* * * * * * * * * * * *

…

* * * * * * * * * * * *

…

* * * * * * * * * * * *

…

* * * * * * * * * * * *

…

Varlık Analizi’nin kapak sayfasında, Ben Graham ve Dave Dodd; Horace’nin sözünü tekrarlar: “Şimdi düşenlerin çoğu ayağa kalkacaktır ve şimdi onurlu olanların çoğu da düşecektir.” Bu satırları okuduktan 52 yıl sonra, işletme ve yatırımcılık ile ilgili söyledikleri şeyler hakkında takdirim katlanarak artıyor.

* * * * * * * * * * * *

…

Konut Kaza Sigortası Ekonomisi

…

Sigortacılığın İlkeleri

…

Neden diye sorabilirsiniz, 11 Eylül’den önce gerçekleri göremedin? Cevap ise, üzülerek, evet gördüm. Fakat gördüklerimle harekete geçemedim. Nuh’un kuralını ihlal ettim: Yağmurun yağacağını tahmin etmek işe yaramaz, gemi yapmak yarar. Sonuç olarak Berkshire’ın tehlikeli seviyede riskle yürütülmesine izin verdim – özellikle de General Re’de. Bunu söylemekten dolayı üzgünüm ama ne yazık ki risklerin hepsini defterlerimizden hala kaldıramadık, fakat günden güne azaltıyoruz.

Not edilmeli ki Berkshire’da biz, bazı sigorta şirketlerinin bilerek aldığı risklerden çok daha fazlasını almaktayız. Kayıp oranını gösteren riske göre (ki bu sefer bunu yapamadık) düzgün bir ödeme aldıysak, tek bir olayda 2-2.5 milyar dolar ödemeye hazırız.

Büyük kayıpları tolere edebildiğimiz için büyük bir rekabetçi üstünlüğümüz var. Berkshire’ın büyük likit varlıkları, sürdürülebilir sigortacılık dışı gelirleri, iyi bir vergi pozisyonu ve karda dalgalanmayı kabul edecek bir hissedar tabanı var. Bu özellikler en büyük rakibimizin bile iştahının ötesine giden riskler almamızı sağlıyor. Zamanla, bazı yıllar kötü sonuçları doğursa da, bu büyük riskleri almak karlı olmalı.

Uzun lafın kısası, bu günlerde terörist saldırı ile alakalı olmayanlar da dahil büyük sigorta ödemeleri yapacağız. Fakat Berkshire’ın rahatça kaldırabileceğinden daha fazla kayıp riski almasını engelleyeceğiz. Rakipler  ne yaparsa yapsın, toplam açıklığımızı kontrol edeceğiz.

Sigortacılık Operasyonlar 2001

…

* * * * * * * * * * *

…

1986’da geldiğinden beri Ajit’in yazdığı neredeyse her poliçenin detaylarını biliyorum ve hiçbir zaman sigorta yaparken üç kuralımızdan birini ihlal ettiğini görmedim. Tabii ki olağanüstü disiplini, kayıpların hepsini önlemiyor; fakat aptalca kayıpları önlüyor. Anahtar olan da bu: Yatırımcılıkta olduğu gibi sigortacılar olağanüstü uzun dönemli sonuçları öncelikle aptal kararlardan kaçınarak  elde ederler, zekice kararlar vererek değil.

…

* * * * * * * * * * * *

…

* * * * * * * * * * * *

…

Zarar Gelişimi ve Sigorta Muhasebesi

…

Rapor Edilmiş Karın Kaynakları

…

Yatırımlar

2001 yılı sonunda piyasa değeri 500 milyon doların üstündeki varlıklar isimlendirilmiştir.

2001 yılı boyunca portföyde çok az değişiklik yaptık. Grup olarak büyük varlıklarımız son yıllarda kötü performans gösterdi ve bazılarının sebebi kötü işletme sonuçlarıydı. Charlie ve ben hala elimizdeki şirketlerin temelini seviyoruz. Fakat Berkshire’ın varlıklarının grup olarak değerinin altında olduğunu düşünmüyoruz.

…

Charlie ve ben Amerikan şirketlerinin zamanla iyi işler yapacaklarını düşünüyoruz fakat bugünün hisse senedi fiyatları yatırımcılara sadece ortalama bir getiri sunuyor. Piyasalar işletmelerden çok uzun bir zamandır iyi performans gösteriyor ama bu durum sona ermeli. İşletme ilerlemesine paralel ilerleyen piyasa bir çok yatırımcıyı hayal kırıklığına uğratma eğilimdedir, özellikle oyuna yeni girenleri.

Burada garip bir tesadüf var: Büyük Balon 10 Mart 2000’de sonlandı (fakat biz gerçeğin farkına aylar sonra vardık). O gün NASDAQ (şu an 1.731) 5.132 ile en yüksek rakamına ulaştı. Aynı gün, Berkshire hisseleri 40.800 dolardan işlem görüyordu ve bu tutar 1997 ortasından beri en düşük fiyattı.

* * * * * * * * * * * *

2001 yılı boyunca, çöp tahvillerde daha aktiftik. Bu yatırım araçları halk için uygun değil çünkü genellikle isimleri gibi çöp oluyorlar. Hiçbir zaman yeni arz edilmiş bir çöp tahvili almadık ki bu her yatırımcının almaya istekli olduğu bir yatırım enstrümanıdır. Dahası bu alanda kayıp oluştuğunda, felaket oluyor. Bir çoğunda fiyatlar aşırı düşüyor ve bazı durumlarda değersiz hale geliyor.

…

* * * * * * * * * * * *

…

* * * * * * * * * * * *

…

Bağışlar

…

Ne bir şey satın alırken ne de personel istihdam ederken ilgilendiğimiz kişinin dini görüşleri, cinsiyeti ya da cinsel tercihine bakmıyoruz. Bunu yapmak sadece yanlış olmaz, aynı zamanda aptalca olur. Bulabildiğimiz her yeteneğe ihtiyacımız var. Yetenekli ve güvenilir yöneticilerin, tedarikçilerin ve çalışanların insanlığın çok geniş çevresinden geldiğini biliyoruz.

* * * * * * * * * * *

…

Genel Kurul

… (Genel Kurul çağrısı ve yapılabilecek aktiviteler hakkında bilgi)

* * * * * * * * * * * *

   …(Genel merkez eleman sayısı 14.8’e çıktı. Warren Buffett haftanın 4 günü çalışan elemanını yine 5 gün çalışmaya ikna edemediJ)

28 Şubat 2002     Warren E. Buffett
Yönetim Kurulu Başkanı

 Warren Buffett’ın hissedarlara yazdığı 2001 mektubun ingilizce orjinaline buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılar.