Herkese selamlar.
Uzun zamandır kendime sorduğum bir soru var. Yaşadığım ve farkına vardığım bütün finansal çılgınlıkların karşısında durdum.
Bir gün patlayacaklarını biliyordum. İnsanların içinde bulundukları aşırılıkları görüyordum ve bazen de onları uyarmaya çalışıyordum.
Çok tepki aldığım zamanlar da oluyordu ama bu durum zaten insanların bir finansal çılgınlık hâlinde olduklarını doğruluyor.
Peki bunun finansal bir çılgınlık olduğunu biliyorsam, bir balon oluştuğunu görüyorsam neden bundan faydalanamadım? Faydalanamadım derken neden 2.000 dolara Bitcoin almadım, neden Amerikan teknoloji hisselerindeki yükselişe hiç katılmadım, neden Türkiye’de yaşanan küçük hisse rallilerinin hemen hemen hiçbirinde yoktum?
Bazen aklıma böyle değişik düşünceler geliyor:) Bu düşünceleri paylaşırsam belki ortak noktalar bulunur diye düşünüyorum.
Şimdi biraz bunların üzerinde durmak istiyorum. Bakalım siz de benzer şeyleri düşündünüz mü?
Her Balon Patlar ama Ne Zaman?
Tarihi her zaman çok sevmişimdir. Finansal balonların oluşması, içinde bulunulan ortam, insanların durumları, sebepleri gibi bir dizi şey de çok ilgimi çekiyor.
Bu konuda okuduğum ilk kitap, “Olağanüstü Kitlesel Yanılgılar ve Kalabalıkların Çılgınlığı” olmuştu.
Aklımda kalanlar ise şunlardı: Her balon patlar, patlayınca da ortalığı darmaduman eder ve birçok insanın hayatını karartır. Şirketler batar, aileler batar, açlık ve sefalet olur.
Yani en azından benim aklımda kalan bunlardı ama kitap içinde kısa cümleler hâlinde geçen “Balon aynı zamanda bazılarının servetlerine servet katmasına da sebep oldu.” gibi sözleri çok dikkate almazdım.
Şimdi bakıyorum da sanırım bunun sebebinin, memur bir aileden gelmek ve bir gün her şeyi kaybetme korkusunun verdiği aşırı garanticilik olduğunu düşünüyorum.
Aşırı ihtiyat öyle bir içimize işlemiş ki risk almayı unutmuşum. Daha da kötüsü sürekli risk almaktan kaçınmışım ve kendimi geri çekmişim.
Bu da beni balonların anatomisini incelemeye ve fakat onlardan faydalanmak yerine ne olursa olsun kaçınmaya itmiş.
Tabii eğer bilinçli olarak onlardan kaçınmış olsaydım bu tamamen tercih olurdu. Ama burada başka bir şey var.
Karşı Çıkmak Yerine Anlamaya Çalışacağım
ABD’deki teknoloji balonu şişerken bu alana yatırım yapan tanıdıklarımı uyarmaya çalıştım. Bunun bir balon olduğunu ve eninde sonunda patlayacağını ve zarar görebileceklerini söyledim.
Fakat ben bu uyarıları yaparken TESLA 200 dolar civarlarındaydı. Oradan 1200 dolara gitti. Bu yazıyı yazarken de 600 dolar civarında. Balon olduğunu biliyordum ama ne zaman patlayacağını bilmiyordum.
Aynısını BIST 100 dışı hisse senetlerinde yaşanan rallide de yaşadım.
Bundan sonra bakış açımı değiştiriyorum:)
Doğrudan karşı çıkmak yerine aşırılıkları anlamaya çalışacağım.
Zaten aşırılık olduğunu şöyle ya da böyle fark ediyoruz. Sadece hemen patlayacak sanıyorum.
Bundan sonra ise momentuma portföyün çok küçük bir kısmı ile katılmaya çalışacağım. Hiçbir şey olmazsa bile olan biteni anlarım.
Fark edemezsem bile bir sonraki balonu buraya yazın. Belki sürüye ben de katılırım:) Tabii sermayenin çok küçük bir kısmı ile.
Saygılar.
Bu görüşün sonu yatırımcının klasik ikilemine çıkıyor. time in the market ve timing in the market.
Selamlar Yunus Bey,
Zamanlama ile ilgili bir durum yok bence. Hisse yatırımlarında bir değişiklik de olmayacak.
Saygılar.
Bu gibi balon hadiselerinde trene ilk binenlerden ve zirveye yaklaştıkça ilk trenden atlayanlardan olabilirsen kazanırsın, ama bu iş o kadar zoraki ve bunu becerebilen o kadar az ki .
Selamlar Ali Bey,
Ben biraz da olayları anlamak ve deneyimlemek için içinde olmak istiyorum. Maddi olarak da bir beklentim var tabii.
Trene ilk binmek için o şeyi iyi anlamak gerekebilir. Bazen de balonun şişmesi yıllar alabiliyor.
Biraz bakış açımı değiştirmek istiyorum.
Saygılar.
Siz kimsiniz ve yigit beye ne yaptiniz 🙂
Selamlar Halit Bey,
Ben burdayım:) Sadece değişik şeyler de tartışalım istiyorum:)
Saygılar.
Yiğit Bey iyi günler bir sorum var acaba niye eskisi gibi pörtföyünüzü paylaşmayı bıraktınız ? aylık takip etmesi eğlenceliydi
Selamlar Mustafa Bey,
Yetiştirebilirem Salı akşamı Mayıs Sonu yazısını yazacağım.
Saygılar.
Selamlar portföy durumunuzu paylaşmışsınız ancak nisan 2022 ye diğer aylarda olduğu gibi tıklayıp bakamıyorum bilginiz olsun.
Selamlar Nurol Bey,
Tıklayamazsınız çünkü yazı yok:)
Saygılar.
Sanırım şu an için ev fiyatlarında bir balon var, TL bazlı olmasa da USD ve altın bazında. Yakın zamanda talep azalmasının da yaşanacağı düşünürse balon patlamak üzere gibi duruyor.
Selamlar Temettüzade,
İsim çok güzel, umarım aldığın temettülerle krallar gibi yaşarsın:)
O konuda ben de ne olacağını çok merak ediyorum. Bakalım görelim.
Saygılar.
Selamlar,
Gördüğüm kadarı ile; Özellikle pandemi ile beraber doldur boşalt hareketleri hızlandı bununla beraber tüm ülkelerin borcu artarken karşılığında kimlerin (kurumsal anlamda) geliri artmış? Meşhur uluslar arası dergilerde (kuru kafalardan oluşan buğday başakları) verilen mesajlar finansal okunursa balonlar kolay yakalanacaktır.
Teknolojinin uzun vadede kazandıracak sektör olduğunu cam gibi görüyorum (Endüstri 4.0 – Nesnelerin interneti – sağlığın tamamen teknolojiye evrilmesi)
Gelecekte blok zinciri (blokchain) olmazsa olmaz gözüküyor dolayısıyla mevcut kripto paralar olmasa da ülkelerin (ülke kalırsa) oluşturacakları paralar ödeme aracı olacak ve bunların altyapısını oluşturan coinler kalıcı olacak diye düşünüyorum.
Balona gelecek olursak benim görüşüm; Pandemi ile beraber özellikle y.dışı sağlık sektörü hisseleri fonları nasıl pik yaptı ile şuan sanırım 2 yıllık bir süreçte emtia ve fonları yeni baloncuklar oluşturacaktır.
Konutların patlayacağı hususuna katılmakla beraber Mert Başaran (Kral) kardeşim Ekim ayı ile daha artacağını belirtiyor ayrıca tanıdığım müteahhitler ile görüştüğümde maliyet kalemlerine gelen artışların (emtia) düşmemesi halinde konut fiyatlarının düşeceğini öngörmediklerin belirtiyorlar.
Ben buna karşın konutun müteahhitlerin değil, alanların kredilerini ödeyemeyecekleri sebebiyle patlayabileceğini düşünüyorum (Yoksulluk sınırı 20.000,- TL civarı, kaç kişi 20.000,- TL üstü maaş alıyor da çektiği krediyi ödeyecek) Bununla beraber hiç bir zaman konutu yatırım aracı olarak değerlendirmedim, düşünen var ise arsa payı yüksek ve gelişmekte olan bölgedeki konuta yatırım yapmaları çok daha doğru olacaktır.
Yatırım tavsiyesi olmayıp, bireysel görüşlerimdir 🙂
Sevgiler.
Selamlar Yüksel Bey,
Katkınız için çok teşekkür ederim.
Bu yazıyı yazarken ki amacım tartışmayı canlı tutmaktı. Arada dönüp tekrar bakalım. Mutlaka bir şey yakalarız. Yakalayamasak bile bakış açımızı değiştirmem bile bana yeter.
Saygılar.
Selamlar Yiğit bey
sizin yapmak istediğnizi ben biraz yapıyorum aslında ama coinlere falan bulaşmadan daha çok ölçülebilir rizkli enstrümanlarla .bu konuda nesim nicholas talepin antifragal ve skin in the game adlı kitabında bahsettiği barbel theory yi uygulamaya çalışıyorum . portföyümü geniş tutarak en rizkliden en rizksize doğru yayıyorum . şimdilik fena gitmiyor ama daha çok çalışmam lazım .hissenin kötü olduğunu tahtacısının o .ç olduğunu bile bile alıp onun hareketlerini anlayıp onunla beraber hareket etmeye çalışıyorum .
Selamlar Ali Bey,
Kitapları not aldım. Nassim Nicholas Taleb gözümü açan yazarlardan bir tanesi doldu. Zaten oldum olası olasılığa ilgi duyuyordum.
Umarım sisteminizde başarılı olursunuz.
Saygılar.
Yiğit bey,
Bütün yazılarınızı büyük bir keyifle okudum. Madem bir balona henüz havalanmadan binmeyi patlamadan inmeyi istiyorsunuz. Sizin için en uygun balon Bitcoin olacaktır. Bitcoin 4 yıllık döngüler halinde hareket eden bir yapıya sahip ve en dip noktasını her zaman zirvesini yaptıktan sonraki sene görünüyor. 2021 Kasım ayında zirve yaptığını düşünürsek bu sene dip seviyelerini yoklayacaktır. Bu sene 17-23 bin aralığında bir alım yapabilirseniz 2025 yılında çok iyi bir yerden çıkma potansiyelini de yakalamış olabilirsiniz. Muhtemelen tanıdıklarınız vardır fakat ben size küçük bir kaç tavsiyede bulunmak isterim ( şu koini al tarzında değilde btc yi nasıl takip etmeniz gerektiği ile ilgili ) sonuçta herkesin kendi kararı derdimiz balık vermek değil ( çoğu zehirli çünkü ) balık tutmayı göstermek.
Selamlar Özkan Bey,
Aslında amacım para kazanmaktan ziyade bakış açımı değiştirmekti. Bu yazıları bu yüzden çok önemsiyorum.
Sanırım coinleri kaçırdım. Bakalım bundan sonra ne gelecek.
Katkınız için çok teşekkür ederim.
Saygılar.
Merhabalar Yiğit Bey,
Önerdiğiniz kitaplar ve izlediğiniz yol takip ettiğim kişiler içinde aklıma yatan en güzel yol öncelikle bunun için teşekkür ederim size. Sanım bu yazınızda da ilk önce kendi güvenli alanınızı oluşturup daha sonrasında o güvenli alanı riske etmeden fırsatları ve balonları değerlendirmek istediğinizi anlatmışsınız. Yine bu konuda da sizinle aynı fikirdeyim. Portföy büyütmenin bir çok yolu var. Hemen hemen akran olduğumuz için ben de sizin gibi “maaşın olmalı” zihniyetiyle bütüldüğümüm için bu maaş çemberini kırmak ve riskli sulara yelken açmak çok zor psikolojik olarak. Sizin başabileceğinizi ve ilerki yazılarınızda daha güzel haberlerinizi okuyacağımızı düşünüyorum.
Kolaylıklar.
Selamlar Mehmet Bey,
O kadar “maaşın olmalı” telkinleri ile büyütülmüşüz değil mi? Bildiğimiz şey bu olduğu için de onu doğru sanmışız.
Kitapları beğendiğinize çok sevindim bu arada. Yazılar amacına ulaşmış demek ki.
Umarım hepimiz hedeflerimize ulaşırız.
Saygılar.
Dediklerine katılıyorum bazen risk almak gerekir ama her şey gibi dozunda olmalı 👍
Selamlar Atakan Bey,
Risk yönetimi olmadan bu kadar dalgalı bir denizde batmak kaçınılmaz.
Çok dikkatli olmak gerekiyor.
Saygılar.
Şuanda gayrimenkul, emlak ve otomobil piyasalarında bir balon mevcut ülkemizde bana kalırsa
Selamlar Hissekripto,
Onları shortlayamayız diye düşünüyorum:) Ama üretim maliyetleri de baya yüksek. Nasıl olacak bilmiyorum:)
Saygılar.