Warren Buffett’ın Hissedarlara Yazdığı Mektuplar Serisi: 2003

Herkese selamlar!

2003 Mektubunda, Berkshire’ın sigortacılık ve özel şirket kategorisinde çok büyük yatırımları hakkında geniş bilgiler var.

Fakat ben odağı korumak ve zaman tasarrufu kazanmak adına sadece piyasa yatırımları ile ilgili olan kısımları çeviriyorum.

Genele bakacak olursak ünlü yatırımcı ilk bölümde artık hisse senetlerinin ucuz olmadığını ve şirketlerin tamamını satın almanın daha iyi bir seçenek olduğundan bahsediyor. Bu Berkshire için çok büyük bir değişiklik.

Yatırım bölümünde ise yaklaşık 30 yıldır ilk kez Warren Buffet’ın Büyük Balon sırasında hisse satmadığından dolayı pişman olduğunu görüyoruz. Bu ünlü yatırımcının hisse satmadığı için pişman olduğu nadir anlardan biri.

Son olarak da Warren Buffett hissedarlarına üç yeni kitap tavsiye ediyor.

Hadi başlayalım…

BERKSHIRE HATHAWAY INC.

 Berkshire Hathaway Inc. Hissedarlarına :

2003 yılı boyunca hisse başı defter değerimiz hem A hem de B sınıfı hisseler için %21 artarak net varlığımızı 13,6 milyar dolar yükseltti. Başkanlığı sürdürdüğümüz 39 yıl boyunca hisse başı defter değerimiz yıllık bileşik %22,2 artarak 19 dolardan 50.498 dolara çıktı.

…

Berkshire’ın uzun dönemli performansı ile S&P’ın performansının karşılaştırması önemini koruyor. Hissedarlarımız çok düşük bir komisyonla S&P endeks fonu alabilirler. Charlie ve ben eğer S&P’yi gerçek değer artışında geçecek sonuçlar elde edemezsek, sizin kendi başınıza yapabileceğinizden farklı bir şey yapmamış oluruz.

…

Faaliyet Kârları

Değerlemeler benzer olduğunda hisse senetlerinin bir kısmına sahip olmaktansa şirketin tamamını almayı tercih ederiz. Fakat yönetimimiz altındaki uzun yıllar boyunca hisse senetleri çoğu zaman işletmenin tamamını almaktan daha ucuz bir seçenekti. Bu yüzden o yıllarda varlıklarımızın çoğunu hisse senetlerinde değerlendirdik.

Fakat son yıllarda özellikle değerlendirmemiz gereken fonlardaki artıştan kaynaklı olarak, değerinin altında hisse senedi bulmakta zorlandık. Bugün, portföyün performansını etkileyecek kadar büyük hisse senedi almak için kullanmamız gereken miktar karşısında, on sene önceki portföyümüzün tamamı küçük kalıyor. (Portföy yöneticileri hisse senetlerinde iyi işlem yapmaktan daha çok onları biriktirerek para kazanırlar. Yani biri size fonlarının çoğalmasının yatırım performansını etkilemediğini söylüyorsa geri çekilin: Burnu uzamak üzeredir).

Büyük paralar yatırabileceğimiz çekici fiyatlardaki hisse senetlerinin olmaması bizi üzmüyor çünkü: 1) Dayanıklı ve iyi ekonomik karakteristiği olan, 2) Yetenekli ve dürüst yöneticiler tarafından yönetilen, 3) Mantıklı fiyata bulunabilecek şirketlerin tamamını almak için fırsat bulabiliyoruz. Geçtiğimiz yıllarda zaman zaman böyle şirketleri aldık ama emrimizde olan fonların hepsini de kullanamadık. Şirketleri satın alırken bazı hatalar da yaptım. Fakat toplamda, satın almalarımız hisse başı düzgün kârlar getirdi.

…

Geçmişte kullandığımız sermayenin yeniden dağıtımı uygulamalarına devam edeceğiz. Eğer hisse senetleri şirketlerin tümünü almaktan çok daha uyguna gelirse, onları agresif bir şekilde alacağız. Eğer belirli tahviller 2002 yılında olduğu gibi ucuzlarsa, onları da yükleyeceğiz. Piyasa hangi koşulda olursa olsun, standartlarımıza uyan işletmeleri almak bizi mutlu eder. Sermayemiz şu anda tam verimli şekilde kullanılmıyor. Bu içinde bulunulması acı bir durum olsa da zaman zaman böyle şeyler olur. Fakat aptalca bir şey yaptığımızda çektiğimiz acı kadar değil (Tecrübe konuşuyor).

Toparlarsam, gelecekteki Berkshire performansımız geçmişten daha kötü olacak. Yine de, Charlie ve ben ortalamanın üstünde sonuçlar üreteceğimize dair umudumuzu koruyoruz. Bunun için maaş alıyoruz.

Satın Almalar

… (Hazır ev satan Clayton Homes, Wal-Mart’ın gıda toptancısı Mclane satın alındı)

* * * * * * * * * * * *

Vergiler

…

* * * * * * * * * * * *

…

Şirket Yönetimi

…

* * * * * * * * * * *

…

Berkshire’ın Yönetimi

…

Sektör Sonuçları

…

Sigortacılık

…

* * * * * * * * * * * *

Düzenlenmiş Hizmet Sektörü

 …

* * * * * * * * * * * *

…

Finans ve Finansal Ürünler

…

* * * * * * * * * * * *

…

Üretim, Hizmet ve Perakende Operasyonları

 …

…

Başkan Kennedy Domuzlar Körfezi felaketinden sonra şöyle demişti: Zaferin binlerce babası vardır fakat yenilgi öksüzdür.

Yatırımlar 

Tabloda hisse senedi yatırımları bulunmaktadır. 2003 yılında piyasa değeri 500 milyon doları aşanlar isimlendirilmiştir.

Geçen sene Wells Fargo hisseleri aldık. Bunun dışında en büyük altı varlığımızda en son Coca-Cola’da 1994’te, American Express’te 1998’de, Gillette’de 1989’da, Washington Post’ta 1973’te ve Moddy’sde 2000’de işlem yaptık. Brokerlar bizi sevmiyor.

Portföyümüz konusunda ne coşkuluyuz ne de olumsuzuz. Mükemmel şirketlerin parçalarına sahibiz ve hepsi geçen sene gerçek değerlerini arttırdı fakat mevcut fiyatları mükemmeliyetlerini yansıtıyor. Pek memnun edici olmayan büyük bir hata da Büyük Balon sırasında hisselerimin bazılarını satmamış olmam. Eğer şimdi bu hisseler tamamen fiyatlanmışsa, dört sene önce gerçek değerleri çok daha azken ve fiyatları daha yüksekken ne düşünüyordum diye merak edebilirsiniz. Ben de ediyorum.

2002’de çöp tahviller çok ucuzladı, biz de 8 milyar dolarlık alım yaptık. Fakat sarkaç çok çabuk döndü ve sektör şimdi bize hiç çekici gelmiyor. Dünün dikenleri bugün çiçek fiyatına satılıyor.

…

2002 yılında, yabancı para piyasasına hayatımda ilk kez girdik. Dolarda artarak ayı olmam dolayısıyla 2003’te pozisyonumuzu yükselttik. Şunu belirtmek isterim ki kâhinlerin mezarlığında makro ekonomi tahmini yapanlar için geniş bir yer ayrılır. Doğrusu biz de Berkshire’da birkaç makro ekonomik tahmin yaparız ve çok nadir olarak diğerlerinin sürdürülebilir bir başarı yakaladığını gördük.

Berkshire’ın net varlığının çoğunu Amerikan varlıklarında tuttuk ve tutmaya da devam edeceğiz. Fakat son zamanlar Amerikan ticaret açığı çok arttı ve varlıklarda yurtdışı sahipliğini yükseltti. Bir süre bu varlıklara olan yurtdışı talep arzı karşıladı. Fakat 2002’nin sonunda, dünya bu diyeti bozdu ve doların değeri büyük para birimlerine göre düşmeye başladı. Kurlarda meydana gelen bu düşüş bile ticaret açığımızın kapanmasına yetmeyecek. Yani yabancı yatırımcılar beğense de beğenmese de dolar seline kapılmaya devam edecekler. Bunun sonuçlarını ise herkes tahmin edebilir. Bu sonuçlar belaya yol açabilir ve doğrusu kur piyasalarının dışında da etkileri olabilir.

Amerikalı olarak umudum bu soruna içten çözüm bulunması. 10 Kasım 2003’te Fortune Magazine’de yayınlanan bir makalemde Charlie’nin buz kesilmesine neden olan bir çözümü yazmıştım. Fakat yine de çaldığım alarm zilleri gereksiz olabilir. Ülkemizin dinamizmi ve dayanıklılığı, olumsuzları tekrar tekrar ahmak durumuna düşürdü. Fakat Berkshire milyarlarca dolarlık dolara endeksli varlık tutuyor. Ben de bu pozisyonun bir kısmına denk gelecek yabancı para birimi ile kendimi daha rahat hissediyorum.

Yatırım yapacak heyecan verici bir şey bulamadığımızda, normal pozisyonumuz Amerikan Hazine repoları ve bonolarıdır. Bu varlıkların faizleri ne kadar düşerse düşsün, kredi standardımızı düşürerek ya da süreyi uzatarak biraz daha fazla getiri elde etmeye çalışmayız. Charlie ve ben karşılığını alacağımızı bilmeden en ufak bir riske bile girmeyiz. Yolumuzda giderken yapacağımız şey, takvim yapraklarında günler geçerken zaman geçirmek olacaktır.

 * * * * * * * * * * * *

2003 yılında yatırımcıların çok şey öğrenebilecekleri kitaplardan biri Maggie Mahar’ın “Bull!” isimli kitabıdır. Tavsiye edeceğim diğer iki kitap da Bethany McLean, Peter Elkind’ın The Smartest Guys in the Room ve Bob Rubin’in In an Uncertain World. Üçünün de anlatımı ve yazımı güzel. Ek olarak, Jason Zweig geçen sene benim favori yatırım kitabım The Intelligent Investor’ı revize ederek çok güzel bir iş yaptı.

Hissedar Bağış Programı

…

Genel Kurul

…

27 Şubat, 2004                                   Warren E. Buffett                        Yönetim Kurulu Başkanı

Mektubun orjinaline buradan ulaşabilirsiniz.