Yatırımcı Olarak Psikolojim: Yaşadığım İlk Boğa Piyasası

Herkese selamlar! Bunca koşuşturmanın arasında zaman çok hızlı akıyor. 31 yaşını bitirmek üzereyim. Daha borsadan zengin olamadım, işlemci olarak karavanla dünyayı da gezemedim. Maaşlı çalışmaya devam…

Bütün bunlar olurken 2017’nin Şubatından beri düzenli olarak düşüncelerimi kaydetmeye devam ediyorum.

Böylece bu günler geçtiğinde tekrar tekrar okuyup ders alabilirim diye umuyorum. İlk yatırımcı olarak psikolojim yazımı ayı piyasasındayken yazmıştım.  Ne kadar da korkmuşum. Çok zorlanmışım… Okuyunca o anları tekrar yaşadım.

Şimdi o panik günleri geride kaldı. Ayı, zamanını bilmediğim bir tarihte yeniden dönmek üzere uykuya daldı. Ama hep böyle olmaya devam edecek. İnsanlar korkacak, fiyatlar ucuzlayacak. Sonra insanlar bütün açgözlülükleriyle meydana çıkacak, fiyatlar coşacak.

Arkama baktığımda, bunca dalgalanmadan sonra: “İyi dayanmışım ve hiç pes etmemişim.” diyebilmeyi umuyorum.

Bu yazıda biraz bu günden bahsedeceğim, hayatımdaki değişiklikleri paylaşıp yatırımcı olarak hislerimi anlatacağım. Bakalım siz de aynı duygularda mısınız?

ID-100582388
Yatırımcı Olarak Psikolojim: Yaşadığım İlk Boğa Piyasası

Ayı Piyasasının Sonunda…

2016’da ne günlerden geçmişiz. Herkes feryat figan. Uzun vadeli düşünmeyi bırak millet nereye kaçsam diye düşünüyormuş. Medyada ekonomik felaket senaryoları yorumlanıyor, falcılar işlerin daha da kötü gideceğini söylüyormuş. Şaka yapmıyorum, adamın forumda yazdığı buydu.

Herkes paniklerken ben de itiraf edeyim, gelecekten hiç umutlu değildim. Moralim bozuluyor ve korkuyordum. Satmayı düşündüm ama bir şekilde kendimi durdurdum. Zaten 10 bin lira para var, satsan ne olacak satmasan ne olacak dedim. İlk şoku öyle savuşturdum. Fakat gördüğüm kadarıyla herkes benim kadar şanslı değilmiş. Gözlemlediğim çoğu kişi en kötü zamanlarda dolara geçmiş.

Burada ünlü bir yatırımcının sözü aklıma geldi.

“Geleceğe inanmadan kimse yatırım yapamaz. Yatırımcı olmak için önce yarınların daha iyi olacağına inanmalısınız.”

Benjamin Graham.

Ama insanı öyle bir haber bombardımanına tutuyorlar ki sağını solunu unutuyorsun.

Boğa Piyasasında…

Sonra birden ayı kardeş geri çekildi. Yerini boğaya bıraktı. Borsada çiçekler açmaya başladı. Bir anda insanların kafasındaki bütün belirsizlikler ortadan kalktı.

Borsacılar şu an nasıl uzun vadeli yatırımcı olacaklarını konuşuyor ve alımlar yapıyorlar.

Son çıkıştan önce bazı arkadaşlarım endeksi shortladılar. Çok zarar ettiler. Bu da bana bilmeden iş yapmanın ve zamanından önce dalgalara karşı gelmenin sonuçlarını hatırlatsın.

On yaşında, abimi bilgisayar başında trade ederken izlediğimden beri bir şekilde borsayla ilgiliyim. Aslında borsayla demeyelim de para kazanmayla ilgiliyim. En sevdiğim şey gözümde dolarların uçuştuğu anlar:)

Ortaokulda öğle aralarında okuldan bisikletle öğle yemeği için eve geldiğimde Cnbc-e’deki ablaları, yorum yapan kel amcaları izlerdim. Baka baka onlara benziyorum 🙁

Her neyse. O kadar yıldır izlememe rağmen bu bilinçi olarak içinde bulunduğum ve gözlemlediğim ilk boğa piyasası oldu. İnsanları soktuğu ruh halini gözlemlemek inanılmaz!

Çoğu yatırımcı borsanın yükselişiyle büyülenmiş gibi. 70 binlerde almaya korktukları hisseleri 98 binlerde sorgusuz sualsiz alıyorlar. Tam bir çılgınlık var. Burada kendinizi bir düşünün, acaba siz de aynı ruh hali içinde misiniz? Ben de buna ayak uydurmadım desem yalan olur. En azından psikolojik olarak zor geçmişti.

Hatırlıyorum o sıralar bir iki senet ekleme yapmıştım da, gerçekten tam bir korku filmi gibiydi. Kendi kendime deli miyim neyim!, şimdi senet mi alınır demiştim. Ne korkmuşum be 😀 Şimdi hiç korkmadan alıyorum, psikolojik olarak daha rahatım. Bunu siz de alın diye söylemiyorum. Boğa piyasasının beni soktuğu ruh hali bu.

Bir de bazı profesyonel uzun vadeli yatırımcılar var. Gördüğüm kadarıyla alımlarını kesmişler. Rekorlar kırarken almıyorlar. Ama zamanı nasıl ayarlıyorlar bilmiyorum. Dow 16 bini geçemez ulen diyenler bu gün 21 bini aşmış Dow Endeksi karşı karşıya kaldılar.

Ne zaman boğalar kendilerini ayılara bırakır bilmiyorum. Öyle çok şiddetli bir ayı piyasası yaşamadım daha uzun vadeli yatırımcı olarak. 2008’de yurtdışındaydım. Yatırımım yoktu. Sadece İngiltere’deki feryat figanı hatırlıyorum. Bankalar çökmüştü, kurtardılar falan. Parası olamayan bir iktisat mezunu için güzel gözlem yapılacak günlerdi yani.

FTSE çok düşmüştü. Ama bu borsanın doğasında var. Düşen kaliteli, kâr eden, yatırım yapan hisseler eninde sonunda çıkıyor. Hayat da böyle, kiminin cenazesi olduğu gün kiminin doğumu oluyor. Öyle de oldu…

Farkettiniz mi Spekülasyonlar Arttı?

Bir de kafama bir şey takıldı. İsmini vermeyeyim bazı senetleri 10 kat, 5 kat götürmeye başladılar. 1 TL’den 10 TL’ye, 1,5 TL’den 15 TL’ye gitti bir kaç senet. Çok merak ediyorum insanların bu senetleri bu kadar yüksekten almalarının boğa piyasasının verdiği cesaretle ilgisi var mı? Resmen insanlara hayal satıyorlar.

Ayı piyasasına girdiğimizde bakalım bu kadar götürebilecekler mi böyle bazı senetlerini, götürseler insanlar alacak mı? Hatırlatın, gözlemleyelim:) Bana öyle geliyor hazır millet gaza gelmişken spekülatörler bu coşkudan yararlanıyor. Ayı piyasası korkusuyla millet senet almazken biraz zor alıcı bulurlar gibime geliyor. Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda?

Toparlarsam

Şu anda ne zaman sonuçlanacağını bilmediğim bir boğa piyasasındayız. Çeşitli yorumlar var tabii.  Ama artık biliyorum ki bunlar tıpkı gece ve gündüz gibi birbirlerini takip ediyorlar. Alım yaparken daha pahalı aldığımı bilmeme rağmen psikolojik olarak hiç bir kuşkum yok. Zaten stratejimi boğa ve ayı piyasasından bağımsız ortalama bir maliyet oluşturmak üzere kurdum.

Bir de piyasanın oynaklığına alışmam gerekiyor. Onu kabullenmeli ve içime sindirmeliyim. Alışmalıyım… Tüm büyük yatırımcıların dediği gibi insanların yatırım yaparken en büyük düşmanı piyasa değil, kendi duyguları.

Sizin yaşadığımız süreçle ilgili bundan farklı bir gözleminiz var mı? Psikolojinizde değişikliklik oldu mu? Olanları hissettiniz mi? Eklemek istediklerinizi büyük bir merakla bekliyorum.

Saygılar.

Image courtesy of Pansa at FreeDigitalPhotos.net

5 Yorum

  1. ali demiş ki:

    Ayı piyasasına hiç denk gelmedim, Henüz yeni başladım ve orta vadeli düşünyorum. Trend-Beklenti göre pozisyon almaya çalışıyorum. Açıkçası böyle hem riski azaltmaya çalışıyorum hem de yükseliş trendinde kazanmaya çalışıyorum. kazandıklarımı en azından ayı piyasası oluşunca ya da oluşmadan en az kayıpla kurtarmayı düşünüyorum. Açıkcası kendimi sadece tek bir yatırım şeklinde şartlamıyorum. Ilk amacım riski yönetmek sonra kazanç sağlamak. Şuan için bir kayıp yaşamadım ama bilmiyorum o zaman nasıl olacak.

    Ağustos 7, 2017
    Yanıtla
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sayın Ali Bey,

      Benim stratejim de kısa vadede yüklelişlerin tahmin edilemeyeceği üzerine. Ama uzun vadede yönün Türkiye büyüdükçe yukarı olduğunu da biliyorum. Bu da endeksten bağımsız olarak senetlere odaklanmamı sağlıyor.

      Ayı piyasası ne zaman gelir, yoksa düzeltme mi gelir merakla bekliyorum ama ona bağlı olmadığım için de pek umursamıyorum.

      Risk çok uzun ve güzel bir konu. Risk almadan para kazanılmıyor ve yönetebildiğiniz oranda başarılı oluyorsunuz.

      Saygılar.

      Ağustos 8, 2017
  2. Derya demiş ki:

    Merhaba. UUn vadeli yatırım planlıyorum. Kaybetme korkum pek yok. Temettü emekliliği hayallerim var. Ama kafam iyice karıştı. Daha yeni başlıyorum. Çok yeniyim ve bu sebeple hangi firmaları nasıl seçicem ne zaman alım yapıcam endişesi var. Bunu aşarsam gerisi hallolur umarım.

    Mayıs 17, 2021
    Yanıtla
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Selamlar Derya Hanım,

      https://www.lattedenborsaya.com/2018/07/02/finansal-bagimsizlik-icin-okunmasi-gereken-kitaplar/ bu serideki kitapları yavaş yavaş okuyabilirsiniz. Youtube’de de bolca içerik mevcut.

      Başlamaktan korkmayın. Başladıktan sonra hata yapa yapa kendi tarzınızı oturtursunuz. Aylık ufak alımlarla, yatırım felsefenizi oturtarak uzun vadede güzel sonuçlar elde edebilirsiniz.

      Finansal köleliğin farkına varıp harekete geçerek zaten yolun büyük bir kısmını aşmış oldunuz.

      Başarılar ve bol kazançlar dilerim.

      Saygılar.

      Mayıs 21, 2021

Yorumunuzu Ekleyin