Jesse Livermore gelmiş geçmiş en iyi işlemcilerden biri olarak bilinir ve 1928 yılında yazılan “Bir Borsa Spekülatörünün Anıları” kitabının da baş kahramanıdır.
Ayrıca 1940 yılında da “Hisse senetlerinde Nasıl İşlem Yapılmalı?” isimli kitabı da var.
1877 yılında doğan bu ünlü işlemcinin serveti 1929 yılında 100 milyon doların üzerine çıkmış. Bu günün parasıyla aşağı yukarı 6-7 milyar dolar civarında.
Ünlü işlemcinin en büyük özelliklerinden biri de sadece kendi parasını yönetmesi.
Sürü psikolojisi ve insan davranışları değişmediği için Jesse Livermore’un uyguladığı strateji ve kurallar günümüzde de geçerli olarak kabul ediliyor. Teknoloji ne kadar hızlı değişse de insan beyni buna aynı hızda ayak uyduramıyor.
Şimdi size bu ünlü yatırımcının işlemler ve insan doğası ile ilgili sözlerini çevireceğim.
Hadi başlayalım.
Bir insanın hem pozisyonunda haklı olması hem de sıkı sıkı yerinde oturması çok nadir bir durumdur. Bunun öğrenilecek en zor şeylerden biri olduğunu farkettim. Bir hisse senedi işlemcisi ancak bunu öğrendikten sonra büyük paralar kazanabilir.
“Piyasada sadece iki duygu vardır: Umut ve korku.” Sorun şu ki korkmanız gereken yerde umutlanır, umutlanmanız gereken yerde de korkarsınız.”
Kolay para kazanmaya çalışan insanlar sürekli olarak bunun olmayacağını öğrenmek için para öderler.
Wall Street’te yeni hiç bir şey yoktur. Olamaz, çünkü spekülasyon şu dağlar kadar eskidir. Hisse senedi piyasasında bugün ne olursa daha önce de olmuştur ve gelecekte de olacaktır.
Eğer bu oyunda hayatta kalmak istiyorsanız kendi yargılarınıza ve gücünüze güvenmelisiniz. Bu yüzden hiç bir tüyo ile işlem yapmam.
Wall Street’te uzun zaman geçirip, milyonlarca dolar kazanıp kaybettikten sonra size şunu söylemek istiyorum: Bana büyük paralar kazandıran asla düşüncelerim olmadı. Oturmamdı. Anladınız mı? Sıkı sıkı yerimde oturmam!
Ortalama bir insan ayı ve boğa piyasasında olduğumuzu bilmek istemez. Kesin olarak hangi hisseyi alması ya da satması gerektiğini bilmek ister. Hiçbir şey vermeden bir şeyler almak arzusundadır. Çalışmak istemez, düşünmek bile istemez.
Bir insana ayı ya da boğa olduğumu söylemekten asla çekinmem. Fakat asla hangi senedi alıp sattığımı söylemem. Boğa piyasasında tüm senetler yükselirken ayı piyasasında hepsi düşer.
Açıkgöz bir spekülatör asla piyasa ile inatlaşmaz. Piyasalar hiç yanılmaz, fikirler ise çoğunlukla yanılır.
Hisse senedi piyasasında hiç bir şey kesin değildir. Bir çok insanı, çoğu zaman yanıltmak için dizayn edilmiştir.
Sadece tüm faktörler lehinize olduğunda piyasada işlem yapın. Hiç kimse her zaman piyasada olup, sürekli kazanamaz. Bazı zamanlar, hem duygusal hem de ekonomik nedenlerden dolayı tamamen piyasanın dışında olmanız gerekir.
Piyasa onları yenmiyor. Akıllı olmalarına rağmen yerlerinde oturmayı beceremedikleri için kendi kendilerine yeniliyorlar.
İnanıyorum ki toplum yönetilmek, bilgilendirilmek ve ne yapması gerektiğinin söylenmesini ister. Güvence ister. Hep beraber, topluluk olarak, sürü olarak ya da bir grupla dolaşır çünkü insan topluluğunun güvencesini ister. Tek başına durmaktan çekinir çünkü baskı, sürünün içinde güvende olmak yönündedir. Yabanda tek başına kalmış bir yavru gibi duran karşıt düşüncenin bulunduğu çayırlarda ise tehlikeli kurtlar dolaşır.
Yatırım hesabındaki para ile banka hesabınızdaki para (eğer bir an için onu parmaklarınızda hissettiyseniz) aynı şey değildir.
Orta düzeyde bir arabayı alırken gösterdiği dikkatin yarısına tüm servetini hisse senedine gömenler var.
Ne yapılmaması gerektiğini bilmek, en az ne yapılmasını bilmek gerektiği kadar önemlidir.
Eğer başarılıysanız, bir çok insan sizi kıskanır ve başarınıza göz diker.
Piyasanın onayı olmadan beklentilerle hareket etmeyin. Biraz geç kalmak sizin sigortanızdır.
Sonunda yanlışlığın piyasadan değil de benden kaynaklandığına ikna oldum.
Zararı realize etmek beni hiç rahatsız etmez. Bir gecede unuturum. Fakat yanılmak (zararı realize etmemek) işte bu hem cebinize zarar verir hem de ruhunuzu yaralar.
Yükselen hisseleri alın, düşen hisseleri satın.
Eğer yerde duran kolay para olsaydı, kimse onu zorla cebizine sokmazdı.
“Uyuyamıyorum” dedi endişeli adam. “Neden?” diye sordu arkadaşı. “Çok fazla pamuk aldım ve onu düşünmekten uyuyamıyorum. Beni yıpratıyor. Ne yapabilirim.” “Uyuyana kadar sat.” diye cevapladı arkadaşı.
İlgilendiğiniz hisse senedi sayısını azaltın. Az hisseyi takip etmek çoğu takip etmekten daha kolaydır.
Eğer Smith’in tüyosuyla hisse aldıysam, yine Smith’in tüyosu ile satmalıyım. Ona bağımlıyım. Smith’in tam hisseyi sattığı gün ortalarda olmadığını varsayın. Biri bu oyundan para kazanmak istiyorsa sadece kendine ve yargılarına güvenmelidir. Tüyolara bu yüzden inanmam.
Eğer hisse senedi pozisyonunuzdan dolayı geceleri uyuyamıyorsanız, çok ileri gitmişsiniz demektir. Eğer konu buysa uyuyacak seviyeye gelene kadar hisse senetlerini satın.
Sizlere efsanevi işlemci Jesse Livermore’nin yatırımla ilgili ünlü sözlerinden bir kaçını paylaşmaya çalıştım. Umarım yardımcı olur.
Saygılar.
Merhaba.
En beğendiğim bölümlerini belirtmek istedim ama neredeyse tamamı olunca vazgeçtim 🙂
Yine de özetle, hazır bilgi ile hızlıca para kazanma isteğimiz, aldığımız kararlarda sıkı sıkıya bağlı kalmayıp işlemler yapmamız, tembelliğimiz, piyasaların yönünü önemsememiz borsa kelimesi ile tanışdığımdan bu yana istikrarlı olarak duyduğum gerçekler.
Emeğinize sağlık.
Sayın Deniz Bey,
O kadar yatırımcının sözünü çevirdim, neredeyse hepsinin vurguladığı şeyler aynı. Dürüst insanların yönettiği şirketlere odaklan, fiyata değil değere bak, sabırlı ol, herkes korkarken korkma, herkes çıldırmışken aç gözlülüklerine katılma, çok çalış, karar ver. Sabret, sabret, sabret…
Saygılar
Teşekkür ederiz gayet yararlı bilgiler…
Desteğiniz için çok teşekkür ederim Kemal Bey. Saygılar.
teşekkürler, çok faydalı bilgiler… kolay gelsin…
Sağolun Baydu Bey, iyi günler dilerim.
” Piyasanın onayı olmadan beklentilerle hareket etmeyin. Biraz geç kalmak sizin sigortanızdır. ”
” Yükselen hisseleri alın, düşen hisseleri satın. ”
Şuan ayı piyasasındayız çoğu hissede dönüş hareketleri gözlenmiyor. Bu durumda bekleyin almayın diyor. Okudunuz ama dikkatinizi çekmek için tekrarlamak istiyorum, sabırsızlık yapmayın :))
Yiğit bey bir süredir yazmadım, iyi gidiyorsunuz. Şevkinizi kırmadan aynen devam edin.
Ancak 10 yıl sonraki portföy büyüklüğünüzü hayal edin ve dolar kurunu 20 alarak dolara çevirin.
Hala iyi hissediyorsanız, süpersiniz.
Saygılar
Çok teşekkür ederim Ahmet Bey, uğraşıyoruz bakalım.
Hedefim iki yıl sonra 100.000 TL sınırını geçerek eşik atlamak. Bakalım ne zaman olacak:)
Jesse Livermore’yi ise bilmiyordum. Ünlü bir işlemciymiş. Yaptıkları ortada. En kısa zamanda kitabına da bakacağım.
Saygılar.
Yazılanların üzerinden 5 yıl geçmiş. Nasılsınız diye sormak istedim. 🙂