Herkese selamlar.
Bu blogda uzun zamandır nasıl finansal özgür olunur, bağımsızlık nasıl kazanılır, temettü emeklisi olmak için neler yapılmalı gibi konuları tartışıyoruz ve uygulamaya çalışıyoruz.
Bazen başkaları tarafından yürünmüş yollardan geçiyor bazen de yeni yollar açarak finansal özgürlüğü yeniden keşfediyoruz.
Her zaman ne yapsak diye düşünürken bu sefer tersini yaparak ne yapmasak diye düşüneceğiz. Ne yapmasak kesin olarak finansal bağımsızlığımızı ilan edemeyiz.
Şimdi size bunu üç madde halinde anlatacağım. Siz de yorumlara kendi maddelerinizi ekleyerek bunu geliştirebilirsiniz.
Bana nerede öleceğimi söyleyin. Böylece oraya hiç gitmem.
Charlie Munger
Hadi başlayalım.
1) Yapamazsın Diyenleri Düşünüp Hiç Başlamayın
Kalkıştığınız her işte olduğu gibi finansal özgürlük ve temettü emekliliği yolunda da size yapamazsın, ne gereği var, nasıl yapacaksın gibi türlü türlü şeyler söyleyenler olacaktır. Güvenli alanından çıkıp bilinmezler denizine yolculuğa çıkan her seyyaha bu tür şeyler söylenmiştir, söylenmeye de devam edecektir.
İnsanlar genellikle kendilerinin yapamayacakları şeyleri başkalarının da beceremeyeceğini düşünürler. İçinde bulundukları umutsuzluğu size de bulaştırmaya çalışırlar. Üstelik daha da garibi bunu sizi korumak istediklerini düşünerek de yapabilirler.
Ya da sürekli çarptıkları duvarların sizin etrafınızı da sardığını hayal ederler. İnsan belli bir süre başarısız olduğunda denemekten vazgeçer. Bir şarkıda dediği gibi duvarlara çarpa çarpa yosun tutar.
Çoğunlukla durum “Türkiye’de borsaya mı girilir? Borsa kumardır, amcamın oğlunun arkadaşının akrabası borsada batmış” diye devam eder.
Fakat borsanın faydası ya da zararı, sizin onu nasıl kullandığınıza bağlıdır.
Eğer borsayı kumar olarak görürseniz (sadece harflere bakıp, başkalarının gazına gelip araştırmaz ve öğrenmezseniz) sizin için en heyecanlı kumarhane olur. Rulet masası ile (ki onda bile olasılık hesabı çalışır) borsa ekranı arasında bir fark kalmaz.
Borsayı kumar olarak görenler yani şirketlerin ne ürettiklerini dahi bilmeden onları yeşil ya da kırmızıya dönen bir harfler yumağı olarak düşünenler genellikle borsanın kaybedeni olurlar.
Fakat sabırlı olursanız ve Türkiye için çalışan, üreten, dürüst yetenekli ve kazandıklarını ortakları ile paylaşmayı seven insanları tarafından yönetilen şirketlere ortak olmayı ve onların zenginliklerinden faydalanmayı seçerseniz çok iyi bir yatırım aracı olur. Bu küçük bir kısmın değil herkesin kazanması için kanıtlanmış bir yoldur.
İlk adımı attığınızda satrançta olduğu gibi önünüze sonsuz olasılıklı bir yol açılır. Bir hamleye karşılık yapabileceğiniz neredeyse sonsuz sayıda hamle bulunur.
Hata yapmaktan ise asla korkmamalısınız. Çünkü yaptığınız bir hataya karşılık onu düzeltmek için binlerce hamleden oluşan bir şans kapısı önünüze açılır.
Person of Interest isimli dizideki Satranç sahnesini çok dikkatle izlemenizi tavsiye ederim.
Eğer bütün bunlara rağmen kötümserleri dinleyip temettü emeklisi olmamak istiyorsanız, yapmanız gereken ilk şey başkalarını dinleyip yatırım yapmaya hiç başlamamaktır.
2) Her Zaman Kazandığınızdan Daha Fazlasını Harcayın
Hayatta bazı şeyler göründüğü kadar karmaşık değildir. Kilo almanın en kesin formülü harcadığınız kaloriden çok daha fazlasını almaktır. Bunu günlerce, aylarca sürdürdüğünde kesin olarak kilo alırsın.
Finansal özgürlüğü kazanamamanın bir diğer kesin yolu da kazandığından çok daha fazlasını harcamaktır.
Böylece günlük zevklerden olabildiğince faydalanarak sermaye biriktiremezsin. Üstelik nasıl yatırımın bileşik getirisi varsa borcun da bileşik götürüsü olduğunu ilk elden öğrenmiş olursunuz.
Bileşik getiri dünyanın sekizinci harikasıdır. Onu anlayan kazanır, anlamayan bedelini öder.
Albert Einstein
Günümüz dünyasında borçlanmak ve gelirinden fazlasını harcamak çok daha kolaydır. Eskiden bir aile yakınınızdan borç almanız gerekirdi. İsterken bile bin takla atardınız.
Banka kredileri ya da kredi kartları o kadar da yaygın değildi.
Fakat şimdi borçlanmak çok kolaylaştı. İnternetten kimseyi görmeden bile kredi skorunuza göre borç alabiliyorsunuz. Cebinizdeki kartlarla mikro krediler çekebiliyorsunuz.
“Zengin Bana Yoksul Baba“daki gibi iyi borç yaparsanız sorun yok tabii.
Fakat insanların çoğu günlük hazlarını doyurmak için borçlanıyorlar, yatırım yapmak için değil.
Bu da yatırım yapacakları potansiyel paranın azalmasına sebep oluyor.
Böylece ikinci maddemizin de sonuna geldik. Her zaman kazandığınızdan fazla harcayın, daha fazla borçlanın, faiz ödeyin. Böylece sermaye biriktiremezsin ve finansal özgürlüğünü kazanamazsın.
3) Portföyünüzü İlk Yıllarda Gereksiz Harcamalar İçin Bozun
Son maddemiz de portföyün sürekli bozulması.
Finansal özgürlük portföylerini ilk başlarda bir fidana benzetebiliriz.
Görece çok hızlı büyürler ama bir o kadar da narindirler. Çevrenin etkilerine çok açıktırlar. Susuzluğa dayanamazlar.
Bunun için ağaçlara nazaran kayıp oranı çok fazladır.
Mesela 10.000 TL’lik yeni başlamış birinin portföyünü düşünün. O paraya tatile gidebilir. Kendine son model bir telefon alabilir (tamam, artık onu da alamaz).
Biraz daha büyüse araba peşinatı olur. Üstüne kredi çekerim arabam olur dersiniz.
Yani aklınıza gelebilecek her şey için portföyünüzü kurban edebilirsiniz ve belli bir sınırı geçmesine izin veremezsiniz.
Charlie Munger’in dediği gibi ilk 100.000’den sonrası yeni bir dünyadır. Bileşik getirinin mucizelerinin artık gün yüzüne çıkmaya başladığı bir yerdir. İkinci 100.000’i biriktirirken artık ilk yüz binin gücü de arkanızdadır.
Fakat borç içinde yüzen, eksi hesaplar, krediler gibi bir borcun normal olduğu bir dünyada çoğumuzun ilk sermayesi yok ve bileşik getirinin gücünü bilmiyoruz. Hiç tanışma fırsatımız olmamış. Bu yüzden de görmediğimiz şeye inanmıyoruz. Gelecekteki güzel günler için bugünden fedakârlık yapamıyoruz.
Eğer finansal özgürlüğünüzü ilan etmek istemiyorsanız, siz de portföyünüzü biraz geliştirip sonra zırt pırt bozabilirsiniz.
Sizin aklınıza gelen finansal özgür olamama yolları nelerdir? Peki hiç bunlardan biri aklınızı çeldi mi?
Biraz da sizden dinleyelim.
Saygılar.
Image courtesy of Sira Anamwong at FreeDigitalPhotos.net
