Herkese selamlar.
Büyüme, özellikle sürdürülebilir büyüme bizim gibi yıllar sonrası için hisse senedi biriktiren yatırımcılar için en önemli faktörlerden biri.
Sürdürülebilir büyüme oranı da (sustainable growth rate), şirketin borç kullanmadan kendi kaynaklarını kullanarak ne kadar büyüyebileceğini gösteren bir oran.
Bunu yaparken de Özsermaye Kârlılık Oran ve Nakit Temettü Dağıtma Oranı‘nı kullanıyor.
Şimdi bu orana yakından bakacağım. Sonra da hem kendi portföyümün ve bazı merak ettiğim hisse senetleri için Sürdürülebilir Büyüme Oranı’nını hesaplayacağım.
Sürdürülebilir Büyüme Oranı (SBO) Nasıl Hesaplanır?
Önce formülü verelim.
SBO: Özsermaye Kârlılık Oranı * (1-Nakit Temettü Dağıtma Oranı)
Aslında burada işin özü şu: Şirketimiz ettiği kârın ne kadarı bünyesinde tutup onu tekrar yatırımlarda kullanıyor. İş dönüp dolaşıp dağıtılan ve dağıtılmayan kârların oranına geliyor. Şirket dağıtmadığı kâr kadar parayı özsermaye kârlılık oranı kadar verimlilikle değerlendirerek dışarıdan borç almaya ihtiyaç duymadan sürdürülebilir şekilde büyüyebiliyor.
Gözden kaçırılmaması gereken nokta ise her zamanki gibi geçmiş verilerden geleceğe dair çıkarımlar yapmış olduğumuzdur. Yani şirketin yeni yatırımlarını geçmiş özsermaye kârlılık oranından değerlendireceğini varsayıyoruz. Eğer şirket özsermaye kârlılık oranını arttırırsa o zaman sürdürülebilir büyüme oranı da artacaktır. Fakat gelecekteki rekabet şartları daha sertleşir ise, tüketici tercihleri değişir ise özsermaye kârlılık oranları düşer ve analiz de çöp olur.
Yani Warren Buffett’ın tabiri ile:
“İş dünyasında, dikiz aynası ön camdan daha berraktır.”
NOKIA’nın fırtına gibi estiği zamanlarda yapılan SBO analizi ile şirketin büyüme oranı %30 çıkabilirdi. Fakat değişen rekabet şartları ve tüketici tercihleri sonucu şirket neredeyse silindi.
Ya da APPLE’ın SBO oranı %5 çıkabilirdi. Ama yaptığı atılımlarla bu oranı çok daha yukarılara taşımayı başardı.
SBO Analizi İçin İki Örnek
Örnek 1;
ABC ticaretin özsermaye kârlılık oranı %25 olsun. Nakit temettü dağıtma oranı da %50. Yani şirket 100 birimlik kârının 50 birimini hissedarlarına dağıtıyor. 50 birimini de bünyesinde tutup yatırım yapıyor.
Burada SBO=0,25*(1-0,50): 0,125 Yani şirket borç almadan yıllık %12,5 büyüyebilir.
Örnek 2;
ZXC Ticaret’in özsermaye kârlılık oranı %35. Kârının hepsini bünyede tutuyor ve yatırımlarda kullanıyor.
Burada SBO= 0,35*(1-0): 0,35. Yani şirket dağıtılmamış kârını kullanarak gelecek sene %35 büyüyebilir. Rekabet koşullarını, tüketici tercihlerini, endüstri koşullarını sabit kabul ediyoruz.
Portföyün SBO Oranının Hesaplanması
Şimdi bütün bunlar aklımın bir köşesinde dururken portföyün SBO analizine bakacağım. Uzun zamandır Excel’de hesaplama yapmıyordum, özlemişim.
5 yıllık özsermaye kârlılık oranı için www.investing.com‘u, nakit temettü dağıtma oranı için de www.isyatirim.com.tr‘yi kullancağım.
Sadece portföye değil, başka şirketlere de bakayım dedim.
Görüldüğü gibi yüksek nakit temettü dağıtma oranı olan şirketlerin sürdürülebilir büyüme oranları düşük oluyor. Şirket ettiği kârın çoğunu hissedarlarına dağıtarak kendine büyüyecek fon bırakmıyor.
Ya olduğu yerde kalacak, ya da borç alarak büyümesini finanse edecek.
Mesela HEKTS geçen sene temettü vermeyi kesti ve tüm kârı bünyede tutarak yatırım yapacağını söyledi. Bunu sürdürülebilir büyüme oranında da görebiliyoruz.
Ayrıca özsermaye kârlılık oranı yüksek olan şirketlerde de SBO’lar yüksek çıkıyor.
Bir de alım kararı verirken sadece buna bakamayız. Sonuçta iyi şirketleri UCUZA almamız gerekiyor. %50 büyüyen bir şirketi pahalı fiyata alırsanız zarar edebilirsiniz, kâr etmeniz yıllar alabilir. Ya da hiç büyümeyen bir şirket değerinin çok altına alırsanız da kâr edebilirsiniz. Bunun için de F/K’lara ve defter değerlerine dikkat etmek gerekir.
Bir de özsermaye kârlılık oranlarına 5 yıllık değil de 12 aylık bakmak istiyorum.
Bu oranların üzerinde büyüme de olabilir. Bunun yollarından bazıları daha fazla hisse senedi arz etmek, borç almak, nakit temettü dağıtma oranını düşürerek daha fazla kârı bünyede tutmak, kâr marjını arttırarak özsermaye kârlılık oranını yükseltmek gibi.
Sizlere sürdürülebilir büyüme oranını tanıtmaya çalıştım. Umarım faydalı olur.
Saygılar.