Herkese selamlar.
5 yıllık yatırım yolculuğumda finansal özgürlük portföyü (LTB) en büyük günlük düşüşlerinden birini yaşadı.
Temettü hissesi biriktirenler için hiçbir sorun yok, temettü portföyü için elime para geçtikçe alım yapmaya devam ediyorum. Düştükçe daha çok hisse alacağım için de moral bozmaya gerek yok. Sonuçta savaş temettüleri değil, hisse fiyatlarını aşağı çekiyor.
Fakat benim derdim orta vadeli portföyümle:)
Sarsıntıları dünyadaki diğer ülkelerden daha fazla yaşasak ve nispeten buna alışsak da bu yaşadığımız düşüşü ve yaşadıklarımı tarihe not düşmekte fayda var diye düşünüyorum.
Bu yüzden de neler yaşadığımı, nasıl düşündüğümü ve bundan sonra yoğunlaşacağım şeyleri sizlerle paylaşmak istiyorum.
Hadi başlayalım.
Bu Duruma Nasıl Geldik?
Covid-19 salgını ilk ortaya çıktığında çıktığında İngiltere’deydim. Salgın Çin’de yayıldığında pek önemsememiştim. Hatta kaldığım yurdun ortak kullanım alanlarında Çinliler de vardı ve acaba hastalık buraya da geldi mi diye arada sırada düşünmüş olsak da normal hayatımıza devam ettik.
Bu arada salgın başka ülkelere de yayılmaya devam etti. Ben yine pek önemsemedim.
Borsaya etkisi olacağını biliyordum ama olayın bu kadar büyüyeceğini tahmin etmediğim için önlem almadım.
Bu gibi durumlarda düşünce yöntemim şöyle oluyor: Salgının yayılması bir olasılık, yayılmaması da. Sonra yayılırsa bizi az ya da çok etkileme olasılığı var. Bizi çok etkilerse kısa ya da uzun sürme olasılığı var.
Bu olasılık ağaçlarından ilk basamağı ele alalım. Eğer portföyümü satarsam ve salgın yayılmazsa borsalar yukarı gidebilir ve sattığımla kalabilirim.
Eğer yayılırsa ve bizi az etkilerse yine satmakta hata yapabilirim.
Eğer yayılır, bizi çok etkiler ama kısa sürerse yine hata yapabilirim.
Yani en kötü olayın olma olasılığı çok düşüktü.
Bu yüzden beklemeyi seçmiştim. Ve bütün bu olasılıkların en olmazları olmuş ve büyük bir düşüş yaşamıştık. Şu tesadüfe bakın ki o düşüşte de elimde ALARK vardı. Şimdi de var:)
Şimdi, içinde bulunduğumuz durumda da benzer bir düşünce tarzını benimsedim.
Burada bilgilerim daha taze olduğu için biraz daha ayrıntıya gireceğim.
Rusya, Ukrayna civarlarında askerî harekat başlattı. Bu harekat saldırıya da dönebilirdi ya da dönmeyebilirdi de. Ben bu olasılığı herkes gibi düşük gördüğüm için önlen almadım. Çünkü iki olasılık vardı ve ben saldırma ihtimalini düşük görüyordum. Saldırsa bile bunun sadece ufak bir bölgede kalma ihtimali vardı.
Rusya saldırmayacağını söylüyor, Amerika ise Rusya’nın saldıracağını söylüyordu.
Son ana kadar saldırma ihtimalini düşük gördüğümden sadece birinci derece etkileneceğini düşündüğüm için bazı riskli pozisyonlardan çıktım.
Zaten kaldıraç kullanmadığım ve bana kısa-orta vadede lazım olmayacak para ile yatırım yaptığım için hiçbir hisseyi satmak zorunda kalmayacaktım.
Sonuçta en büyük zararlar bir varlığı “satmak zorunda kaldığınızda” ortaya çıkar. Kaldıraçlı pozisyonda değilseniz ya da mecburen ödeyecek krediniz yoksa da satmak zorunda kalmazsınız zaten.
Neyse, son ana kadar savaşın çıkmayacağını düşünüyordum. Fakat perşembe sabahı uyandığımda, harekatın başladığını ve topyekün bir saldırı olduğunu öğrendim. Tıpkı pandemide olduğu gibi bütün kötü olasılıklar bir araya gelerek en kötü senaryoyu oluşturmuştu.
Şu ana kadar en çok etkilenen ülkelerden biri de biz olduk maalesef. Sanırım Osman Bey’in dediği gibi “Afrika’da iki kabile savaşsa mızrak bizim …’e dokunuyor.”
Buradan Ne Dersler Çıkarabilirim?
Burada dikkat edeceğim, gözden geçireceğim ve ders alacağım bazı şeyler var tabii.
İlk olarak, olasılıkları değerlendirirken hata yapıp yapmadığımı gözden geçireceğim. Yukarıda üstünkörü anlattığım iki olayda da olmaz dediğim şeyler oldu.
Pandemi yayıldı, savaş çıktı ve hisse senetleri de bunları hissetti.
Sizce de olasılıkları değerlendirirken hata mı yaptım?
İkinci olarak, orta vadeli portföyü koruma altına almam gerekip gerekmediği konusunu daha iyi düşünmem lazım.
Uzun vadeli portföyü korumaya gerek duymuyorum. Bu zaten sadece aylık alım yaptığım ve temettüleri ile de yine aynı hisse senedinden aldığım, zamanlama ya da korunma kaygısı olmayan portföyüm. Bugün düşüşte ne olmuş diye bakmadım bile.
Ama orta vadeli portföyü koruma konusunda daha fazla düşünmem gerekecek.
Burada üç seçeneğim var:
- Zaten değer yatırımı yapıyorum deyip hedefimi belirlerim ve kısa vadeli düşüşlere takılmam.
- Hareketli ortalamaları ve Viop’u kullanarak portföyün bir kısmını korumak için zaman zaman endeks satış kontratı alabilirim.
- Toplam portföyü düşünüp bir kısmını borsa ile ters hareket eden varlıklara (altın) ya da kupon almak için sabit getirili varlıklara (Tahvil, Eurobond gibi) geçirebilirim.
Bunlardan birini seçip seçmemem konusunda kararsızım.
Ya da belki de böyle devam ederim:)
Yatırım felsefesi oluşturmaya devam ediyorum.
Toparlarsam
Savaşın nereye evrileceğini bilmiyorum, şu an devam ediyor ve Kiev düşmek üzere. ABD yaptırımları geldi. Yarın panik havası dağılacak mı? Hafta sonu riski almak isteyecekler mi göreceğiz.
Uzun vadeli temettü portföyü yara almasa da orta vadeli değer portföyü hırpalandı. Kısa vadede ne olacağını bilmesem de uzun vadede daha iyi olacağını biliyorum.
Fakat bu düşünce tarzımı sorgulamama engel de değil.
Sonuçta daha iyi birer yatırımcı olmamızın en önemli araçlarından biri de hatalarımızdan ders almak ve düşünce kalıplarımızdaki yanlışları fark etmek.
Herkese bol şans:)
Son olarak portföyün bugün yaşadığı düşüşü de not edeyim.
Saygılar.