Herkese selamlar.
Son zamanlarda döngüsel (kârı ekonominin her döngüsünde istikrarlı şekilde artmayan ve belli koşullara bağlı olarak değişebilen) şirketler ve temettü emekliliği konuları çok popülerleşti ve bütünleşti.
Ben de nedir bu döngüsel şirket ve yatırım yaparken neden dikkatli olmalıyız hususlarında bir hatırlatma yapma ihtiyacı hissettim.
Bu satırları okurken yatırım yapmanın bir olasılık işi olduğunu, doğru karar verseniz bile her zaman sonucun istediğiniz gibi olmayabileceğini, aynı zamanda kararların doğruluğunu da sonuçları ile değerlendiremeyeceğinizi unutmayın.
Yani bizim gibi finansal özgürlüğü için “ayda birkaç bakır para” biriktiren insanların yatırım yaparken taraftar gibi fanatiklik yapma lüksü yoktur. Koşullar değişir, biz de planlarımızı gözden geçiririz.”Ne olursa olsun” bizim için bir seçenek değildir.
Hadi başlayalım.
Nedir bu döngüsel şirket?
Peter Lynch “Borsa’da Tek Başına” isimli kitabında şirketleri 5’e ayırır. Bunlardan biri de döngüsel şirketlerdir.
“Bunlar da ekonomideki döngülere göre kârları azalıp artan şirketler. Otomobil, demir çelik, hava yolları gibi şirketlerdir.
Genel ekonomi resesyondan çıkarken bu şirketler genelden çok daha fazla yükselirler. Kriz zamanlarında ise talep azalışına bağlı zarar görürler.
Eğer yanlış zamanda bunlara bulaştıysanız zarar edebilirsiniz. İyi şirketlerde ise zaman kaybedersiniz.
Bu tür döngüsel şirketlere yatırım yaparken döngünün lehimize olması çok önemlidir.
Yani “Zamanlama her şeydir.” der.
Döngüsel şirketler ve temettü emekliliği
Eğer aylık düzenli alım yapıyorsanız sorun yok. Döngünün her evresinde alım yapacaksınız ve belki bu alımlarınız 10 sene sürecek. Elinizdeki lot sayısı artarak belli bir seviyeye gelecek.
Fakat portföyünüzde sadece bir tane döngüsel şirket varsa belli olasılıklarla çok zor duruma düşebilirsiniz.
Mesela diyelim ki bir durgunluk başladı. Sizin de tek gelir kaynağınız “döngüsel şirketten” alacağınız temettüler. Şirketin marjları düşeceği için kârlılığı azalabilir. Bu da fiyatı ve temettüyü aşağı çekebilir (TL olarak değil ama enflasyon ya da dolar bazlı olarak). Ne durumdasınız? Masraflar durmuyor, elinizde tek bir döngüsel şirket var, temettüsü azaldı, fiyat düştü. Temettü masraflarınızı karşılamaya yetmiyor. Hisse satsanız hem fiyat düşmüş hem de koyunları kesmiş olacaksınız. Zor durumda kalabilirsiniz.
Bu yüzden aylık alım yapıp hisse senedi biriktirenlerin mutlaka döngüsel şirketlerin yanına başka şirketler de eklemeleri gerekir.
Bir diğer durum da gaza gelerek, fanatiklik yaparak fiyat düşerken tüm imkânları bu şirketleri alarak kullanıp portföyün dengesini bozmak. Tamam… Şirketi çok araştırdınız, şirket âdeta ailenizden biri gibi oldu. 10 senedir de yükseliyor. Ama dünyada durgunluk görmediniz ki. Ayrıca hisse senedinin sizin ona sahip olduğunuzdan da haberi yok.
Yatırım “görecelilik” içerir. Yani döngünün ters tarafında beklerken diğer şirketlerin yükselişini izlemek zorunda kalabilirsiniz. Bu da psikolojinizi zorlayabilir.
Yazının girişinde de bahsettiğim gibi yatırım yaparken mutlaka etrafta bilmediğiniz bir şey olduğu gerçeğini göz önünde bulundurmalısınız. Bilmediğiniz, köşede bekleyen o kötü şey… Bu yüzden de hep şüphe içinde olmak hayat kurtarır.
Yani meşhur Turan taktiğimizde gaza gelip savaş düzenini bozan ordular gibi olmayın.
Plana sadık kalın, gaza gelmeyin.
Aylık alım yapıyorsanız aylık alım yapmaya devam edin. Zaten bu gibi durumlarda fiyata bakmazsınız. Belirlediğiniz hisse senetlerine alım yapmaya devam edersiniz. Düşerse daha fazla alır, çıkarsa daha az alırsınız ve bir ortalamanız olur.
Döngüsel bir şirketin fiyatı düştü diye, fiyatı düzenli yükselen hisselerinizi satıp planınızı bozmayın. Döngünün neresinde olduğumuz ve ne kadar süreceği belli olmasa da bu durum, ekonominin gerçeklerini değiştirmiyor. Büyüme-daralma döngüleri hep olacak.
Terste kalırsanız – özellikle az tecrübeli iseniz – moraliniz bozulabilir ve finansal özgürlük yolundan sapabilirsiniz.
En iyi bildiğiniz , her zaman yaptığınız şeyi yapmaya devam edin.
Saygılar.