Yatırımcı Olarak Psikolojim: İş Ne Kadar Tasarruf Ettiğime Kaldı

Herkese selamlar! Yatırımcı olarak psikolojimi kaydetmeye devam ediyorum ara ara. En son 9 Eylül 2017’de kararsızlığımı ve tedirginliğimi yazmıştım.

O zamanlar borsa 109 500 civarlarındaymış. Daha da yükselecek mi düşecek mi diye düşünüp duruyormuşum. Uzun vadeli yatırımcıyım güya:) Şimdi borsa 120.000’nin biraz sütünde seyrediyor.

Eylül 2017’den beri yaklaşık 4,5 ay geçmiş. Su gibi akıp geçiyor zaman. Bu süreçte bir şey farkettim…

Anladım ki iş dönüyor dolaşıyor tasarrufa geliyor. Ne kadar çok tasarruf edersem bu işi o kadar erken bitiririm. Tasarruf edemediğim her ay ise gelecekteki gelirimden oluyorum.

Acilen para biriktirmeye odaklanıp bunu arttırmalıyım. Ya da bir kaç yan gelir yaratmalıyım diye düşünüyorum. Yoksa halimiz harap olacak. Bu yazı bir özüne dön! yazısı.

Hadi başlayalım.

Endeks ve Hisseler Hakkındaki Düşüncelerim

Daha üç beş ay önce endeks 100.000’i geçerken çok yükseldi, bu kesin iner diye düşünüyordum. Ama stratejime sadık kalmak adına satış yapmamıştım. Daha sonra 110.000 oldu. Yine satmadım. Bazı gıcık olduğum hisselerde deneme yapmadım desem yalan söylerim. Fakat hisselerimi MKK’ya bloke ettirdiğim için o an satış yapamadım. O panik duygusu geçince de satmayı düşünmedim zaten. Şu anda 120.000’deyiz içimde hala bundan 4-5 ay öncesinde olduğu gibi en azından %10-20 nakite geçsem diye düşünceler geçiyor. Ama yine de sabredeceğim. Bunun iki nedeni var;

1. Tasarruflarda yavaşlama olduğu için nakit yaratmakta zorlanıyorum. Bu yüzden de böyle nakit yaratmaya çalıştığımı düşünüyorum. Bu biraz beni rahatlatır ama sorunumu çözmez. Sorun tasarruflarımda. Sonra geliriz oraya.
2. Bence bu daha önemli. Ne kadar duygularım ve iç güdülerim beni zorlasa da artık endeks ile tuttuğum bireysel hisselerin ayrı şeyler olduğunun farkındayım. Yani elimde BIST 100 kontratı ya da S&P 500 kontratı yok ki.  Yani tamam endeks 120.000 olmuş da, benim hisselerim tamamen endeksle bağlantılı değil ki? O yüzden normal stratejime bağlı kalacağım ve oturduğum yerde oturacağım. Bireysel olarak çok ahmakça fiyatları görmezsem ya da yönetimin hissedar dostu değil de hissedarın kulağının arkasının peşinde olduğunu anlarsam uygun bir zamanda satarım. Onun dışında endekse bakmıyorum. Fakat ne olursa olsun insanız ve duygularımız bazen (çoğu zaman) rasyonellikten uzak oluyor.

Tasarruf ve Yatırım İlişkisi

Dedikleri gibi ne kadar köfte o kadar ekmek. (Ben de tersini biliyordum ama rahmetli Hasan Pulur’un anlattığına göre ekmek karne ile satılırken,  insanlar seyyar köftecilere gittiklerinde köftenin yanında daha fazla ekmek isterlermiş. Köfteci de daha fazla ekmek vermem çünkü karneyle satılıyor demek için “ne kadar köfte o kadar ekmek” demeye başlamışlar). Bu ufak geyikten sonra işimizin başına dönebiliriz.

Bu iş Occam’ın usturası gibi. Yani problemin iki basit çözüm yolu varsa, basit olan tercih edilmeli.

Yatırım yaparak erken emekliliğe ulaşmak isteyen benim gibi insanların etkin şekilde bu işi yapmasının iki yolu var. 1) Ya portföyden yıllık kazanç oranınızı arttıracaksınız, 2) ya da aylık tasarruf ettiğiniz tutarı arttıracaksınız. Bunun için küçük bir deney yapalım.

Erken emeklilik hesap makinesini kullanarak iki hesap yapacağım;

İlk örnekte;

• Yıllık 50.000 TL kazanıyorum .
• Yıllık 6.000 TL biriktiriyorum. Yani aylık 500 TL ve yıllık gelirimin %12’sini ediyor
• Portföyümün başlangıç değeri 0.
• Yıllık kazancım %20 olacak.
• Paramın %4’ünü çekip emekli olacağım.

Hesaplamayı yapıyorum ve erken emeklilik yaşım 19.9 yıl oluyor.

Tabloda da görüleceği gibi aylık 500 TL biriktirerek her yıl ortalama %20 kazanarak yaklaşık 20 yıl sonra emekli olabiliyorum. Bunun için aylık 500 TL biriktirmem gerekiyor ve bunu enflasyon oranında arttırmalıyım.

%4 para çekeceğim için 20 yılın sonunda yaklaşık 1.232.000 TL param olacak ve ben bunun %4’ünü çekerek yaklaşık 50.000 TL gelir elde edeceğim. Konuyu basitleştirmek adına enflasyonu hesaba katmadım. Bu hesapta yatırdığınız paraya her sene artı %15 enflasyon eklerseniz ya da  yıllık “net” %20 kazanacağım diyerek enflasyon devre dışı bırakırsanız aşağı yukarı benzer sonuçlar elde edersiniz.

Şimdi gelelim fasülyenin faydalarına… İşte sorun burada! Ben 20 sene beklemek istemiyorum. Bunu nasıl yapabilirim. İki şekilde aşabilirim. Ya daha çok kazanacağım, ya da daha çok tasarruf edeceğim.

Şimdi daha çok kazanacağım örneğe geçelim. Burada yıllık kazancı %35’e çıkarıyorum.

• Yıllık 50.000 TL kazanıyorum .
• Yıllık 6.000 TL biriktiriyorum. Yani aylık 500 TL ve yıllık gelirimin %12’sini ediyor
• Portföyümün başlangıç değeri 0.
• Yıllık kazancım %35 olacak.
• Paramın %4’ünü çekip emekli olacağım.

Aynı şartlarda yıllık portföy kazancımı %35’e çıkararak emeklilik zamanımın 13.9 yıla indirdim.

Yani 14. yılda 1.325.106 TL biriktiriyorum. %4 nakit çekimi oranıyla yaklaşık 50.000 TL çekerek portföyümü bana bakacak hale getiriyorum.

Şimdi sorun şu: Warren Buffett’ın 39 yıllık ortalaması %22 civarında. Enflasyon dahil. Rekor Peter Lynch’te galiba. Onunda %29 olması lazım. Yani kısaca bence benim 🙂 yıllık %35 getiri ortalaması tutturmam pek olası değil. İlerde Warren Buffett’ı geçerim belki o ayrı mesele:)

O zaman geriye tek bir şey kalıyor. Tasarruf oranımı arttırmam lazım! Başka yolu yok. Şimdi bir de öyle deneyelim.

•  Yıllık 25.000 TL katkı yapacağım yani Yıllık kazancım olan 50.000 TL’nin %50’si kadar.
• Aylık harcama tutarım 50.000 TL olacak.
• 25.000 TL biriktiriyorum.
• Yıllık kazancım %20 olacak.
• %4 çekeceğim.

Evet görüldüğü gibi yıllık 25.000 TL yatıracaksam portföye ve bileşik %20 getiri elde edeceksem emeklilik yılım 13.15 oluyor. Emeklilikteki harcamamı da 50.000 TL olarak belirledim. Yaklaşık 43.15 yaşımda da 1.250.000 TL para biriktirmiş oluyorum bu günün parası ile. Eğer bir iki sene daha çalışırsam daha rahat bir finansal olanakla emekli olabilirim tabii.

Bu hesaplamayı yapmak için Fire Age Calculator sitesini kullandım. Siz de kendi durumunuza buradan bakabilirsiniz.

Üstteki ilk hesap makinesi ile alttaki arasında yaklaşık altı aylık bir oynama var. Haberiniz olsun.

Toparlarsam

Yukarıda da görüldüğü gibi eğer hedeflerimi tutturmak istiyorsam mutlaka biraz daha tasarruf etmem gerekir. Maaşımın yarısını biriktirerek sıfır portföy ve %20 kazanç ile bunu 14 yılda yapıyorum. Yoksa %12-13 biriktirerek 20 yıla uzayacak süre. Ya da kazancı arttırmak için risk almam gerekiyor. Belki Peter Lynch ve Warren Buffett’ın performansını geçerim :))) anca o zaman emekliliğimi kısaltıyorum.

Tasarruf konusuna bundan sonra daha fazla eğilip yoluma devam edeceğim. Telefon ve internet faturalarından başlıyorum kısmetse.

Bir de işin yan gelir elde etme kısmı var. Orada da çalışmalarıma devam ediyorum. Yakında ek gelirlerle ilgili de bir yazı düşünüyorum bakalım.

Siz de benim gibi tasarruf etmeyi unuttuysanız bu hesaplar biraz kendinize gelmenize yardım edecektir:)

Yalnız şunu da unutmadan söyleyeyim, çok erken emeklilik hedefinde olmayanların morali bozulmasın. Sonuçta oluşturduğumuz portföy çocuklarımıza kalacak. Ağaç dikiyoruz. 300-500 demeden tasarruf etmeliyiz ve onunla yatırım yapmalıyız. Ne derler: tasarruf eden zarar etmez. Buradan küçük tasarruflar yaparak ne kadar paranız olacağını da hesaplayabilirsiniz. Sonuçta hiç bir şey olmasa maaşınıza 3-5 maaş daha gelse temettülerden. O bile büyük bir katkı olur diye düşünüyorum.

Ayrıca bu yazıda gençler için de çok büyük dersler var. Allahım ben ne zaman 30 yaşına geldim. Daha dün üniversitede uzun saçlarım keçi sakalımla takılıyordum:D Onlar tasarruf ve yatırıma erken başlayarak bizim yaşımıza geldiklerinde hedeflerine ulaşmış olabilirler. Evlenmeden çoluk çocuğa karışmadan bile bu işi halledebilirler.

Siz durumunuzu hesapladınız mı? Ne zaman emekli oluyorsunuz bir hesaplayın bakalım:)

Saygılar.