Warren Buffett’ın Hissedarlara Yazdığı Mektuplar Serisi: 2015

Herkese selamlar. Sıra geldi 2015 mektubuna. Günümüze pek fazla zaman kalmadı.

Mektupta Warren Buffett Amerikan ekonomisine ve geleceğe olan güvenini vurguluyor.

Daha sonrasında ise ülkesinin ve şirketinin karşılaşabileceği risklerden bahsediyor.

Hadi başlayalım.

mail-1343386_1920
Warren Buffett’ın Hissedarlara yazdığı Mektuplar Serisi: 2015
Ekran Resmi 2018-04-04 16.19.35
Berkshire S&P 500 Karşılaştırmalı Getirisi

BERKSHIRE HATHAWAY INC.

Berkshire Hathaway Inc. Hissedarlarına:

2015 yılında Berkshire’ın net değer artışı 15.4 milyar dolar oldu ve hisse başı defter değeri hem A hem de B tipi senetler için %6.4 arttı. Başkanlığı aldığımız 51 yıl boyunca, hisse başı defter değeri 19 dolardan 155.501 dolara çıktı ve yıllık bileşik %19,2 yükseldi.

Berkshire’da Bir Yıl 

Berkshire’da 2015 yılındaki en önemli gelişme daha çok kâr getirse de finansal değildi. 2014’teki zayıf performanstan sonra, BNSF geçen sene hizmet kalitesini büyük oranda arttırdı. Bu sonuçlara ulaşmak için, Amerikan demiryolu endüstrisi için, bir yılda harcanan rekor tutar olan, 5.8 milyar dolarlık yatırım yaptık ve amortisman tutarımızın 3 katı para yatırdık.

Berkshire “Büyük Dörtlü”deki (American Express, Coca-Cola, IBM ve Wells Fargo) payını geçen sene arttırdı. IBM’den (%7.8’ten %8,4’e) ve Wells Fargo’dan (%9.5’ten %9.8’e) ek hisse alımı yaptık. Diğer iki şirketimiz olan Coca-Cola ve American Express’te ise hisse geri alımları oldu. Coca-Cola’daki payımız %9.2’den %9.3’e ve American Express’teki payımız da %14.8’den %15,6’ya çıktı. Bu noktada, küçük değişikliklerin önemli olmadığını düşünebilirsiniz fakat bu hesabı dikkate alın: Dört şirketin her birinde %1’lik bir sahiplik oranı artışımız yıllık kârlarından bize düşen payı 500 milyon arttırıyor.

* * * * * * * * * * * *

Bu yıl seçim var ve adaylar ülkenin sorunları hakkında konuşmadan edemiyorlar (Tabii ki sadece kendilerinin çözebileceği problemler). Bu olumsuz davul sesinin neticesinde, bir çok Amerikalı çocuklarının kendileri kadar iyi yaşayamayacağını düşünüyor.

Bu bakış açısı tamamen yanlış: Amerika’da bugün doğan çocuklar tarihin en şanslı neslidir.

Ülkemizin kişi başına düşen milli hasılası 56.000 dolar civarında. Geçen sene bahsettiğim gibi (reel olarak) doğduğum zamanın yedi katı olan bu farkı ne ailem ne de çağdaşları hayal edebilirdi. Amerikan vatandaşları bugün 1930’da olduğundan daha akıllı değiller ya da daha çok çalışmıyorlar. Bunun yerine daha verimli çalışıyorlar ve böylece daha çok üretiyorlar. Bu güçlü trend kesinlikle devam edecek: Amerikan ekonomisinin büyüsü canlı ve bu sürecek.

Bazı yorumcular şu an GSYH’daki %2’lik reel büyüme konusunda sızlanıyorlar ve evet, daha yüksek bir rakam görmek isteriz. Fakat bu üstünde çok durulan bu %2’lik rakamı biraz inceleyelim. Bu oran, göreceğimiz gibi şaşırtıcı kazanç sağlıyor.

Amerika’nın nüfusu her sene %0,8 büyüyor. (%0.5’i doğum ve ölüm farkından ve %0,3’ü de net göçten. Yani bu %2’lik toplam büyüme %1.2’lik kişi başı gelir büyümesine sebep oluyor. Bu pek etkileyici gözükmeyebilir. Ama diyelim ki 25 yıllık bir nesilde, bu büyüme %34.4’lük reel GSYH büyümesine sebep olacak (Bileşik getiri basitçe 25*%1.2’yi çarpmaktan daha büyük bir etki yapar).Bu %34.4’lük artış da yeni nesil için 19.000 dolarlık net kişi başı milli gelir artışı yaratacak. Eğer bu eşit dağıtılırsa, 4 kişilik bir aile için artış 76.000 dolar olacak. Bu günün politikacıları yarının çocukları için endişelenmemeli.

Doğrusu, çoğu günümüz çocuğu da iyi durumda. Mahallemdeki bütün yukarı orta sınıf çocuklar doğduğum zaman D. Rockefeller Jr.’den daha iyi hayat standartlarına sahipler. Onun eşsiz serveti bizim şu an burun kıvırdığımız ulaşım, eğlence, iletişim ya da tıbbi hizmetleri almaya yetmezdi. Rockefeller kesinlikle ün ve güç sahibiydi; fakat komşularımın şu an yaşadığı gibi yaşayamıyordu..

Geleceğin pastası bugünkinden çok daha büyük olsa bile, nasıl paylaşıldığı çok çekişmeli olmaya devam edecektir. Şimdi olduğu gibi, yükselen ürün çıktısının paylaşılması için; önünde uzun süren çalışma yılları bulunanlarla emekliler; sağlıklı ve sağlıksızlar; mirasçılar ve Horatio Algersler; yatırımcılar ve işçiler; ve özellikle yetenekleri piyasada çok tutulanlarla bu yeteneklerden yoksun çok çalışan Amerikalılar arasında mücadele devam edecektir. Bu tür çekişmeler daha önce de bizimleydi, sonsuza kadar da bizimle olacak. Kongre bunun savaş alanıdır; para ve oylar da silahlar. Lobicilik büyüyen bir endüstri olmaya devam edecek.

Fakat iyi haber şu ki, “kaybeden” tarafın üyeleri bile neredeyse kesinlikle geçmişten daha fazla ürün veya hizmete sahip olacaklar. Ödüllerinin kalitesi dramatik olarak artacak. Hiç bir şey piyasa ekonomisi kadar insanların isteklerini üretemez, hatta daha istediklerini bilmedikleri şeyleri bile… Ailem televizyonu hayal edemezlerdi ya da ben ellilerde kişisel bilgisayarı düşünemezdim. İki ürün de, insanlar ne işe yaradıklarının farkına vardıklarında hayatlarını değiştirdiler. Şu an haftada on saatimi internet üzerinden briç oynamaya ayırıyorum. Ve bu mektubu yazarken, “ara tuşu” benim için çok değerli. (Fakat Tinder için daha hazır değilim.)

Son 240 yıl içinde Amerika’ya karşı bahse girmek çok büyük bir hataydı, şimdi de bunu yapmanın zamanı değil. Amerika’nın ticaretinin ve yenilikçiliğinin altın kazı daha fazla yumurtlamaya devam edecek. Amerika’nın sosyal güvenlik sözleri tutulacak ve belki de daha cömert olacak. Ve evet, Amerika’nın çocukları ailelerinin yaşadıklarından çok daha iyi bir hayat yaşayacaklar.

* * * * * * * * * * * *

Gerçek İşletme Değeri

* * * * * * * * * * * *

Sigortacılık

* * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * *

Düzenlenmiş, Sermaye Yoğun İşler

Üretim, Hizmet ve Perakende Operasyonları

* * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * *

Finansal Ürünler 

* * * * * * * * * * * *

Yatırımlar

Aşağıda 15 büyük hisse senedi yatırımlarımız  gösterilmiştir.

Ekran Resmi 2018-04-04 16.52.21.png
Berkshire 2015 Hisse Senedi Varlığı

Berkshire burada olmayan bir adet hisse varlığı daha var: Eylül 2021 yılından önce 700 milyon Bank of America hissesini 5 milyar dolara alabiliriz. Yıl sonunda bu hisseler 11.8 milyar dolar ediyordu. Bunu opsiyonun sonunda yapmak istiyoruz  ve istersek bu 5 milyar dolarlık %6 tercihli hisse senedimizi bunu fonlamada kullanabiliriz. Bu sırada, Bank of Amerika’nın çok değer verdiğimiz 4. büyük hisse senedi varlığımız olduğunu unutmayın.

Üretkenlik ve Refah

Kraft Heinz’daki ortaklarımızın verimsizliklerin kökünü kazıyorlar ve böylece işçilerin saat başına üretimlerini arttırıyorlar. Bu gibi gelişmeler Amerika’nın kurulduğu 1776’dan beri süre gelen hayat standardı iyileşmesinin gizli sosu olmuştur. Ne yazık ki, “gizli” sözü çok uygun: Çok az Amerikalı üretkenlik ve refah arasındaki bağlantıyı anlayabiliyor. Bağlantıyı görmek için, önce en belirgin örnek olan tarımdan başlayalım ve daha sonra Berkshire’a özel üç alanla devam edelim.

1900 yılında Amerikan iş gücü 28 milyondu. Bunların 11 milyonu, kabaca %40’ı tarımda çalışıyordu. Ana ürün de bugün olduğu gibi mısırdı. 90 milyon acre toprak bu ürünü üretmekte kullanılıyordu ve acre başına 30 birim verimden yıllık toplam üretim 2.7 milyar birimdi.

Sonra traktör geldi ve dikim, hasat, gübre ve tohum kalitesindeki artışlar bunu takip etti. Bugün, 85 milyon acre’de mısır ekiyoruz. Fakat verimilik acre başına 150 birime çıktı ve yıllık ürün çıktısı da 13-14 milyar birim oldu. Çiftçiler diğer ürünlerde de benzer kazançlar elde ettiler.

Artan çıktılar ise sadece hikayenin yarısı: ürün çıktısındaki büyük artışın yanısıra işgücünde de büyük azalmalar oldu. Bu gün sadece 3 milyon insan tarımda çalışıyor ve bu da 158 milyonluk iş gücünün %2’si ediyor. Böylelikle, tarımdaki gelişmeler sonunda, on milyonlarca insan yeteneklerini başka alanlarda değerlendirerek, normalde üretilmeyen ürün ve hizmetlere sahip olmamızı sağladılar.

115 yıllık zamanı inceleyerek tarım teknolojilerindeki gelişmelerin sadece çiftçilere değil daha geniş bir çevrede toplumumuza ne kadar yararlı olduğunu görebilirsiniz. Verimlilik artışında bugünkü Amerika’nın yanına yaklaşacak bir ülke bilmiyoruz (atlar oy kullanmadığı için çok şanslıyız)

* * * * * * * * * * * *

Önemli Riskler

Berkshire bildiğim şirketlerden daha çok endüstride faaliyet gösteriyor. Her birinin kendine özgü problemleri ve çözümleri var. Bunları listelemesi kolay fakat değerlendirmesi zor: Charlie, ben ve bir çok yöneticilerimizin olasılık hesabımız, zamanlama ve maliyet (fayda) de bu değerlendirmeden sonra ortaya çıkıyor.

Bir kaç örnek vereyim: Belli bir riskle başlayalım, BNSF, diğer tüm demiryolları ile birlikte bir sonraki on yılda önemli miktarda kömür taşıma hacmini kaybedecek. Gelecekte bir noktada, benim görüşüme göre çok uzak bir noktada, GEICO’nun prim hacmi sürücüsüz arabalar sebebiyle küçülebilir. Bu gelişme otomobil satışlarımızı da etkileyebilir. Basılmış gazetelerin dolaşımı da düşmeye devam edecek ve bunu onları alırken biliyorduk. Bu zamana kadar, yenilenebilir enerji bize yardım etti fakat bu da değişebilir, özellikle de depolama kapasiteleri artarsa. İnternet perakendeciliği de perakendecilerimizi ve tüketici markalarımızı kesinlikle etkileyecektir. Bu olasılıklar potansiyel olarak bizi etkileyebilecek riskler ve endüstrileri takip eden normal vatandaşında bildiği şeylerdir.

Fakat bu risklerin hiçbiri Berkshire’ın uzun dönemli sağlığı için bir tehlike değil. Şirketi aldığımız 1965 yılında riskler tek bir kapsül haline getirilebilirdi: “ Sermayemizin tamamının bağlı olduğu kuzeyli tekstil işletmeleri, devam eden zararlara mahkumdur ve eninde sonunda yok olacaklardır.” Fakat bu gelişme, ölüm çanı değildir. Basitçe olaya adapte olduk. Ve aynı şeyi yapmaya devam edeceğiz.

Her Berkshire yöneticisi her zaman değişen bir dünyada nasıl daha iyi rekabet edeceklerini arar. Charlie ve ben de düzenli fon akışının nerede işe koyulacağını buluruz. Bu açıdan, seçenekleri çok sınırlı olan tek endüstrili şirketlere göre büyük bir avantajımız var. İnanıyorum ki Berkshire’ın yukarıdaki risklerle başa çıkacak ve daha da güçlenecek parası, yeteneği ve kültürü bulunmaktadır.

Fakat Berkshire’ı tehdit eden bitmez bir tehlike vardır ve bunun için Charlie ve ben çaresiziz. Berkshire’ın karşı karşıya bulunduğu bu tehdit çoğu vatandaşımıza olan ile aynıdır: Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılacak “başarılı” siber, biyolojik, kimyasal ya da nükleer bir saldırı. Bu Berkshire hisseleri ile birlikte tüm Amerikan şirketleri için bir risktir.

Bu tür bir toplu yok oluşun olasılığı çok küçüktür. Amerika’nın atom bombası attığına dair başlığı olan Washington Post Gazetesi’ni teslim etmemden bu yana 70 yıl geçti. Akabinde, birkaç kere yaklaştık ama sonunda büyük bir yıkımdan kaçınmayı başardık. Hükümetimize ve şansımıza! bu sonuçlar için minnettarız.

Yine de, kısa dönemde düşük bir olasılık uzun dönemde kesinliğe yaklaşır (eğer bir olasılığın 1 yılda olma olasılığı 30’da 1 ise, yüz yılda bir kere olma olasılığı %96,6’dır. Kötü haber şu ki sonsuza kadar ülkemize zarar vermek isteyen insanlar, organizasyonlar ve belki de devletler olacak. Bu risk benim hayatım boyunca arttı. “Yeniliğin” karanlık tarafları da vardır.

Amerikan şirketlerinin veya onların yatırımcılarının bu riskten kurtulma şansları yok. Bu tür bir riskin gerçekleşmesi Amerikan hisselerini kırar geçirir.

“Felaket ertesi”nin neye benzeyeceğini kimse bilemez. Fakat Einstein’in 1949 yılındaki sözü doğruluğunu koruyor: “3. Dünya Savaşı’nda ne tür silahlar kullanılacağını bilmiyorum ama, 4. Dünya Savaşında sopalar ve taşlar kullanılacak.”

* * * * * * * * * * * *

Genel Kurul

Arkadaşım, Phil Beuth Limping on Water isminde, Capital Communications’taki iş hayatını anlattığı ve liderleri hakkında bol bol konuştuğu bir biyografi yayınladı. Bu ikili, Charlie ve benim görebileceğimiz en iyi yönetim ikilisi (hem yaptıkları şey için hem de onu nasıl başardıkları ile ilgili). Hayatta ne olduğunuz büyük oranda kime hayran olduğunuz ve kimi örnek aldığınız ile ilgilidir. Tom Murphy ile başlayın, ve ikinci bir örneğe ihtiyacınız kalmasın.

Son olarak, Jeremy Miller Warren Buffett’s Ground Rules isimli, genel kurulda sunulacak bir kitap yazdı. Mr. Miller Buffett Partnership Ltd.’nin faaliyetlerini inceleyerek ve teşhis ederek  ve Berkshire’ın kültürünün BPL’den nasıl türediğini anlatarak süper bir iş yapmış. Eğer yatırım teorisi ve uygulama ile büyülendiyseniz, bu kitap hoşunuza gidecektir.

* * * * * * * * * * * *

27 Şubat 2016                                                                  Warren E. Buffett

Yönetim Kurulu Başkanı

Mektubun orijinaline buradan ulaşabilirsiniz. 

5 Yorum

    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sayın Küçük Yatırımcı,

      Desteğiniz için çok teşekküre derim.

      Saygılar.

      Nisan 20, 2018
  1. Muhittin demiş ki:

    Elinize sağlık Yiğit Bey.

    Nisan 19, 2018
    Yanıtla
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sağolun Muhittin Bey, umarım faydalı oluyordur.

      Saygılar.

      Nisan 20, 2018

Yorumunuzu Ekleyin

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.