Cari İşlemler Açığı Geleceğimizden Ne Kadar Çalıyor?

Herkese selamlar! Geçenlerde Warren Buffett’ın 2004 mektubunu çevirmiştim.

Mektupta Warren Buffett, cari işlemler açığının dışarıya varlık transferine sebep olduğu ve yabancıların Amerikan varlıklarını alması ile sonuçlanacağını söylemişti. Amerikalılar müsriflikleri sebebiyle çok harcayıp az tasarruf ediyor, bunun sonuncunda da dış ticaret açığı kadar yabancılara varlık satmak zorunda kalıyorlar. Bu varlıklar da ya devlet tahvili ya hisse senedi ya da gayrimenkul oluyor. Tabii bunların getirileri var ve bu getiriler dışarıya, yabancılara gidiyor.

Amerikalıların ürettiği pastadan her yıl yabancılara haraç ödeniyor ve bu “haraç” her geçen gün artıyordu. Böyle giderse yıllık 550 milyar dolara varacaktı. Ünlü yatırımcı ürettiklerinin başkaları tarafından haraca bağlanmasından rahatsızdı.

Ben de düşündüm ve acaba son on yılda verdiğimiz cari işlemler açığı ile dışarıya ne kadar “haraç” verdiğimizi bulmaya karar verdim.

Sonuçta cari işlemler açığını kapatmak için dışarıdan para geliyor ama tabii ki bu para bedava değil. Başkaları tasarruf etmiş ve belli bir getiri isteyecekler.

Acaba ürettiğimiz Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın ne kadarını yabancılara veriyoruz. Sırf tasarruf etmeyip, kazandığımızdan fazlasını harcadığımız için.

Hadi başlayalım.

Son 10 Yıllık Dış Ticaret Açığı

Öncelikle dış ticaret açığına bakalım. Verileri Tüik’in sitesinden aldım. Buradan ulaşabilirsiniz. 

Tablodaki yıllık verileri sadeleştirdim ve sadece on yıllık dış ticaret açığını aldım.

Gördüğünüz gibi karşımızda ihraç ettiğinden çok daha fazlasını ithal eden bir ülke var. Konuyu fazla amacından saptırmadan bir de cari işlemler açığına bakalım.

Son 10 Yıllık Cari İşlemler Açığı

Şimdi de çeşitli sitelerden derlediğim son on yıllık cari açık verilerini koyayım.

Gördüğünüz gibi son on yılda 448,3 milyar dolarlık cari işlemler açığı vermişiz. Bunu bir şekilde kapatmışız.

Warren Buffett’ın dediği gibi yabancılara varlıklarımızı satmışız, aynı fazla para harcayıp bunu karşılamak için tarlasının sürekli belli kısmını satan çiftçiler gibi.

Bu satılanların içine devlet tahvillerini, hisse senetlerini, fabrikaları, gayrimenkulleri koyabilirsiniz.

Geçenlerde Norveç varlık fonunun Türkiye’deki varlıklarından bahsetmiştim. İşte o varlıkları da bunların içine katabilirsiniz. Tasarruf etmeyenden tasarruf edene doğru akan bir nehir gibi.

Tasarruf Etmediğimiz İçin Yabancılara Ödediğimiz “Haraç”

Warren Buffett’ın deyimi bu. Yaptığı hesaplamada Amerikalıların milli gelirlerinden her yıl 550 milyar dolarlık bir tutarı sırf kazandıklarından fazla harcadıkları için dışarıya “haraç” olarak verdiklerini söylüyor ünlü yatırımcı.

Şimdi basit bir hesap yapacağım. Ortalığı fazla karıştırmadan bu on yıllık cari açık için ne kadar “haraç” ödediğimizi bulacağım.

Varsayımlar;

• On yıllık cari açık toplamını 3.50’den TL’ye çevireceğim,
• Bu tutarın kira, faiz, temettü gibi getirilerden yıllık %5 net getiri elde ettiğini varsayıp getiriyi hesaplayacağım.

448 milyar dolar on yıllık cari açığımız. TL’ye çevirdiğimde 448*3,50= 1,568 milyar TL (1 trilyon 568 milyar TL!)

Bunun her yıl %5 net (kira, temettü, faiz) getirisi 78 milyar TL yapıyor.

Yani sırf cari açık verdiğimiz için 78 milyar TL dışarıya “haraç” vermiş oluyoruz (En iyi ihtimalle). Bu varlıklar her sene bu getiriyi üretmeye devam edecek. Yıllar içinde verdiğimiz cari açıklar da buna eklenecek. Cari fazla veriyor olsaydık biz başkasının pastasından pay alacaktık.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya Oranı

Bunun için 2016 GSYH’yı kullanacağım. TUİK’ten aldım verileri.

2016 yılında GSYH 2.590 milyon TL (2 trilyon 590 milyar TL) olmuş ve biz ürettiğimiz bu değerin 78 milyar TL’sini dışarıya sırf cari açık verdik diye göndermişiz. Her yıl da vermeye devam edeceğiz. Yani ürettiğimizin çıktının her yıl %2,8’ini bundan böyle başkaları sahiplenecek.

Toparlarsam

Cari açık kavramına Warren Buffett’ın 2004 mektubunda bahsettiği şekilde ülkemize uyarladım ve belirli varsayımlar altında ortalama 78 milyar TL’yi cari açık yüzünden başkalarının bize yaptıkları yatırıma karşılık dışarıya verdiğimizi buldum. Bu tutar on yıllardır cari açık verdiğimiz ve yabancı yatırımların reel getirisi %5’in üstünde olduğu düşünüldüğünde çok daha fazla çıkacaktır.

Eğer tersi olsaydı dışarıya yaptığımız yatırımlarla 78 milyar TL her sene ülkemize getirebilirdik. 78 milyar TL ile neler yapılmaz ki:) Tasarruf ettiğimiz ve sonucunda kazandığımız para olurdu.

78 milyar TL ile 50 tane Boğaz köprüsü yapılır geyiğine girmeden yazıyı kapatıyorum. Sadece çocuklarımızın geleceğini ipotek altına aldığımızı unutmayalım.

İyi günler dilerim herkese…

Saygılar.