Temettü Nedir? Ne İşe Yarar

Temettü ya da diğer adıyla kâr payı, uzun vadeli yatırımcılığın temel taşlarından biridir. şirketlerin hisse senetlerini alıp ortak olduktan sonra elde ettikleri kârını bize dağıtması sonucu ortaya çıkar ve portföylerde hisse satışı yapmadan nakit akışı oluşmasını sağlar.

Peki bunu neden açıklama ihtiyacı hissettim?  Servisle işe giderken arkadaşımla blog hakkında konuşuyorduk. “Blogunu okudum ama bu temettü nedir tam anlayamadım” dedi.

O anda düşündüm ki benim çok aşina olduğum bu kavram başkaları için çok yabancı olabilir. Onun için temettü nedir, ne değildir baştan başlayıp anlatayım dedim.

Hadi başlayalım.

Temettü Nedir?

Wikipedia’daki tanımına göre;

Temettü, şirketin dönem içinde elde ettiği kârdan mevcut ortakların pay alma hakkıdır. Borsada işlem gören şirketlerde kâr payı nakit ve/veya hisse senedi şeklinde dağıtılabilir. Temettüler iki şekilde dağıtılmaktadır: Nakit olarak ortaklara ödenen temettüler ve bedelsiz sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler.

Yani bir şirketin hisse senedini aldığınızda ona ortak olmuş olursunuz ve ortakların da kârdan pay alma hakkı vardır. Tabii buna yönetim kurulu teklifiyle genel kurulda karar verilir.

Yani her şirket temettü dağıtmayabilir. Mesela Warren Buffett’ın sahip olduğu Berkshire tarihte bir kez, 1967 yılında nakit temettü vermiştir. Şimdi de temettünün ya da diğer adı ile kâr payının tarihine biraz göz gezdirelim.

Tarihin Tozlu Sayfalarından Gelen Temettü

ID-100531172.jpg
Temettü tarihi 1600’lü yıllardaki ticaret gemilerine dayanır.

1600’lü yılların sonlarında yazılmış “Karışıklığın Karmaşası” isimli kitapta temettünün tarihi hakkında çeşitli bilgiler vardır.

Temettünün geçmişi kitapta coğrafi keşiflere, doğudan Avrupa’ya çeşitli eşyalar (baharatlar, ipek vs.) getiren gemilere kadar dayanır.

O zamanlarda bu seyahatlere çıkmak belli bir sermaye gerektiriyordu. Aynı şimdiki büyük yatırımlarda olduğu gibi. Gemi alınacak, tayfa bulunacak,  gemiye sefer için erzak yüklenecek ve sonrasında da aylar süren yolculuk için sermaye eklenecekti.

Bu kadar masrafı kaldıramayan girişimciler seyahatlerine halkı ortak ettiler. İnsanlardan başlangıç giderleri için para toplanıp masraflar yapıp ve gemi seferine çıktılar. Doğudan baharatlar gelip limanda sattıklarında ise ortaya çıkan para (kâr+sermaye) ortaklara dağıtıldı.

Daha sonra yeni bir sefer için tekrar para toplanır ve hazırlıklar yapılırdı.

Yani dostlar, temettü en az kapitalizm kadar eski bir olgu ve hayatın da tam içinde.

Şimdi konumuza dönelim ve kârın dağıtılıp dağıtılmamasına bakalım.

Dağıtılmamış ve Dağıtılmış Kâr

Zarar eden şirketleri hiç hesaba katmıyorum. Zarar olduğunda ortada dağıtılacak kâr yani temettü de olmaz demektir.

Şirket kâr ettiğinde ise yöneticilerinin iki yolu vardır. Kârı dağıtmayıp bünyede tutmak ya da temettü olarak dağıtmak.

Dağıtılmamış Kâr: Şirketler kâr ettiklerinde bunun belli bir kısmını yatırımlarda kullanmak ya da borç ödemek için bünyelerinde tutar. Buna dağıtılmamış kâr denir. Uzun vadede şirketin gerçek değerini arttıracak şey dağıtılmamış kârlardır. Bunu da özsermaye kârlılık oranı kadar yapar. Bu yüzden özsermaye kârlılık oranı çok önemlidir.

Dağıtılmış Kâr: Bu, nakit temettümüz oluyor. Şirket kârının bir kısmını da bize nakit temettü olarak verir.

Temettü bize hisselerimizi satmadan şirketten nakit akışı sağlamamıza neden olur. Sonra da o parayı sermayenin yeniden dağıtılmasında kullanabiliriz.

Şirketin kasasından nakit para çıktığı için de piyasa fiyatında dağıtılan brüt temettü kadar düşüş olur.  

Dağıtılmış – Dağıtılmamış Kâr Oranı Ne Olmalıdır?

Yıl sonu elde edilen kârın ne kadarının dağıtılacağı ve ne kadarının şirketin bünyesinde tutulacağı yaklaşık beş yüz yıldır süregelen ve cevapları çeşitli olan bir sorudur.

Bunu belirleyen oran da nakit temettü dağıtma oranıdır. Yani şirketin kârının ne kadarının dağıtıldığını belirten oran.

Bu oranın temettüsü büyüyen hisse yatırımcıları için %30 ila %60 arasında olması beklenir çünkü daha fazlası şirketin yatırımlara daha az kaynak aktarması anlamına gelir.  Arasında büyümeye lehinde bir denge olması gerekir.

Ama eğer bir emekliyseniz ve hisselerinizden gelen gelire ihtiyaç duyuyorsanız, nakit temettü dağıtma oranınızın %60’ın üzerinde olmasını isteyebilirsiniz. Ne de olsa masrafınız çok ve gelir elde etmiyorsunuz.

Temettü Ne Zaman Dağıtılır?

Temettü dağıtımı yılın herhangi bir zamanında yapılabilir. Türkiye’de genellikle Mayıs ayında yoğundur.

Tabii Aralık’ta ya da herhangi bir ayda temettü dağıtan şirketler de bulunmaktadır.

Temettünün genellikle mayıs ayına sartmasının nedeni de; örnek olarak 2016 kârının 2017 Şubat’ta belli olması ve temettü dağıtımının Mart-Nisan gibi genel kurulda onaylanmasının beklenmesidir. Fakat tabii ki daha erken veya geç verilmesinde bir sakınca yok.

Temettü Yılda Kaç Kere Dağıtılır?

Türkiye’de temettü genel olarak yılda bir kez verilir. İstisnai olarak yılda iki hatta üç kere verenler de vardır.

Tabii ki her şirketin temettü verme zorunluluğu da yok.

Öte yandan Amerika’da temettü dağıtma geleneği genellikle bütün yıla dağılmıştır. Temettü dağıtan şirketlerin çoğu bunu üç ayda bir olmak üzere senede dört defa yaparlar.

Hatta ayda bir olmak üzere yılda 12 kere temettü dağıtanlar da bulunmaktadır.

Temettüden %15 Vergi Kesilir

Şirketlerin açıkladığı temettü genellikle brüt temettüdür. Yani bu miktardan %15 de vergi kesilir. Elimize de net olarak brüt temettünün %85’i geçer.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları’nın dağıttığı temettülerden vergi kesintisi yapılmaz. Hesabınıza tam olarak yatar.

Temettü Almak İçin Ne Zaman Hisse Almalıyım?

Temettü vereceği günden bir gün önce alınması yeter. Ertesi gün temettü alabilirsiniz.

Nakit olarak temettü ise 2 gün sonra banka hesabınıza geçer. Daha erken yatıranlar da varmış ama benim bankam iki gün bekletiyor.

Bedelsiz sermaye artırımı da bir nevi temettü sayılır. Onda vergi yok ama nakit de yok. Eğer nakite ihtiyacınız varsa gelen senetleri satmanız gerekir.

Sonuç

Şirket karından bir kısmını bana verir buna da temettü denir.

Nakit olarak verilen temettüden (istisnalar olmak kaydıyla) %15 vergi kesintisi yapılır. Şirketin her sene temettü vermesi ve verdiği bu temettüyü arttırması olumlu olarak görülür. O parayı ister harcarsınız ister yeniden aynı hisseden alırsınız ya da başka bir yere dağıtırsınız.

Fakat ödediği brüt temettü kadar fiyatı düşer şirketin.

Dünyada bu işi 25 yıldır temettüsünü arttıran Dividend Aristocrats, 50 yıldır yapan Temettü Kralları vardır.Türkiye’de ise şimdilik beş yıllık artış oranlarını yapabildim. Bunlara da Temettü Padişahları dedim.

Umarım faydalı olmuştur.

Bu tanıma eklemek istediğiniz bir şey var mı? Temettüyü yatırım yaparken göz önünde bulunur musunuz?

Saygılar.

Image courtesy of iosphere at FreeDigitalPhotos.net

11 Yorum

  1. Ermangg demiş ki:

    Belki blogunuzdaki başka bir yazıda yazmışsınızdır, şu an hatırlayamadım, ama bence bu yazıya şu fikir de eklenmeli: Kendimizi emekli hissedene dek, temettü gelirleriyle aynı hisseden alınmalı; emekli hissedince ise, temettü geliri yıllık emekli maaşı gibi add edilmeli. Emeklilik öncesi ve süresince tutulacak şirketleri ayrım için de, Tuncay Turşucu’nun şu çok faydalı yazısını paylaşmak isterim: http://tuncaytursucu.com/temettu-sirketleri/

    Eylül 11, 2017
    Yanıtla
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sayın Ermangg,

      Değerli paylaşımınız için çok teşekkür ederim. Eskiden ben de temettü geliriyle aynı hisseden alınması gerektiğini düşünüyordum. Fakat şimdi görüşüm biraz değişti. Artık listemde hangisi uygunsa onu almak taraftarıyım.

      Tekrar paylaşımınız için çok teşekkür ederim.

      Saygılar.

      Eylül 12, 2017
    • Umut demiş ki:

      Verdiğiniz linkte amortisman olayına da değinmiş… Güzel bir ev yatırımı kıyası yapmış. Çok anlaşılır ve çarpıcı. Okumakta fayda var… (http://tuncaytursucu.com/temettu-sirketleri/)

      Şubat 12, 2018
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sayın Umut Bey,

      Katkılarınız için çok teşekkür ederim. Faydalı bir kaynak temettü açısından. Değerlendirmek lazım.

      Saygılar.

      Şubat 12, 2018
  2. okt1998 demiş ki:

    temettü ödemeleri ne kadar zamanda bir yapılıyor şahsen 2 ay önce aselsan aldım ama hala bir temettü ödemesi yapılmadı

    Ocak 24, 2018
    Yanıtla
    • Lattedenborsaya demiş ki:

      Sayın Okt1998,

      Temettü ödemeleri genelde 3. ve 4. ayda başlar, şirketin politikalarına göre miktarı ve sayısı değişir.

      http://www.isyatirim.com.tr adresinden Analiz kısmına girin. Orada hisse seçimi var. orada hissenizi yazın. Oradan da sermaye ve temettü arttırımları kısmına girin. Sonra da temettü gerçekleşen planlanan kısmına girin.

      Orada geçmiş temettülerin ne zaman verildiğini ve eğer açıklandıysa gelecekte ne zaman verildiğini görebileceksiniz.

      Saygılar.

      Ocak 25, 2018
    • aselsan son yıllarda temettüsünü haziran, eylül ve aralık aylarında olmak üzere üç eşit taksit hâlinde veriyor. ancak aselsanı bir temettü şirketinden ziyâde bir büyüme şirketi olarak değerlendirmek daha doğru olur kanaatindeyim.

      Ağustos 15, 2018

Yorumunuzu Ekleyin

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.